اختیار معامله چیست؟راهنمای کامل بازار آپشن
بازار اختیار معامله، عرصه‌ای پویا و جذاب در دنیای سرمایه‌گذاری است. در این بازار، سرمایه‌گذاران با بهره‌گیری از ابزارهای مالی پیشرفته، قادر به مدیریت ریسک و کسب سود از نوسانات قیمت کالاها می‌باشند. قراردادهای اختیار خرید (Call Option) و اختیار فروش (Put Option) به عنوان ابزارهای اصلی این بازار، به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهند تا با پرداخت مبلغی اندک (حق اختیار)، حق خرید یا فروش کالای مورد نظر را در تاریخ مشخص و با قیمت از پیش تعیین شده، به دست آورند.
نکته قابل توجه در این بازار، عدم الزام خریدار به اعمال قرارداد است. به عبارت دیگر، خریدار اختیار معامله، مختار است در صورت سودآور بودن، قرارداد خود را اعمال کرده و در غیر این صورت، از اعمال آن صرف نظر کند. این ویژگی، انعطاف‌پذیری بالایی را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌آورد و به آنها اجازه می‌دهد تا با توجه به شرایط بازار، استراتژی‌های معاملاتی خود را بهینه سازند.
در مقابل، فروشنده اختیار معامله، متعهد به اجرای قرارداد در صورت درخواست خریدار است. این تعهد، ریسک بالاتری را برای فروشنده به همراه دارد، اما در عین حال، امکان کسب سود از محل دریافت حق اختیار را فراهم می‌سازد.
به طور خلاصه، بازار اختیار معامله ، بستری پویا و جذاب برای سرمایه‌گذارانی است که به دنبال مدیریت ریسک و کسب سود از نوسانات قیمت ها هستند.
انواع قراردادهای اختیار معامله یا بازار آپشن
در ماهیت قرارداد اختیار معامله، آزادی عمل خریدار نهفته است. او مختار است تا حق خود را اعمال کند یا با پذیرش هزینه از دست دادن مبلغ پرداختی، از آن صرف نظر نماید. این در حالی است که فروشنده، در قبال دریافت این مبلغ، متعهد به اجرای قرارداد در صورت تمایل خریدار می‌شود. این عدم تقارن تعهدات، ویژگی اصلی قراردادهای اختیار معامله است که آنها را به دو دسته کلی تقسیم می‌کند.
- قرارداد اختیار خرید (Call Option)
اختیار خرید، ابزاری است که به دارنده آن، این حق را اعطا می‌کند تا در بازه زمانی مشخص و با قیمتی از پیش تعیین شده (قیمت توافقی)، مقدار معینی از دارایی مورد نظر را خریداری کند. این ابزار مالی، به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد تا در صورت افزایش قیمت دارایی، از سود حاصل بهره‌مند شوند و در عین حال، ریسک کاهش قیمت را محدود کنند.
برای روشن‌تر شدن مفهوم اختیار خرید، فرض کنید سرمایه‌گذاری تصمیم می‌گیرد اختیار خرید 100 سهم از یک شرکت را با قیمت توافقی 10,000 ریال برای هر سهم خریداری کند. این قرارداد از نوع اروپایی است، به این معنی که سرمایه‌گذار تنها در تاریخ سررسید می‌تواند از حق خرید خود استفاده کند. قیمت جاری سهم 9,800 ریال، تاریخ انقضای قرارداد 4 ماه و قیمت اختیار خرید برای هر سهم 500 ریال است. بنابراین، سرمایه‌گذار در ابتدا 50,000 ریال برای خرید این قرارداد پرداخت می‌کند.
حال دو سناریو را در نظر می‌گیریم:
سناریوی اول: اگر در تاریخ سررسید، قیمت سهم کمتر از 10,000 ریال باشد، سرمایه‌گذار عقلایی قرارداد را اعمال نمی‌کند، زیرا خرید سهم با قیمت بالاتر از قیمت بازار منطقی نیست. در این حالت، سرمایه‌گذار مبلغ 50,000 ریال پرداخت شده برای اختیار خرید را از دست می‌دهد.
سناریوی دوم: اگر در تاریخ سررسید، قیمت سهم بیشتر از 10,000 ریال باشد، سرمایه‌گذار از حق خرید خود استفاده می‌کند. برای مثال، اگر قیمت سهم به 11,500 ریال برسد، سرمایه‌گذار می‌تواند 100 سهم را با قیمت 10,000 ریال خریداری کرده و بلافاصله در بازار با قیمت 11,500 ریال به فروش برساند. در این حالت، سرمایه‌گذار 150,000 ریال سود کسب می‌کند که با کسر هزینه اختیار خرید (50,000 ریال)، سود خالص او 100,000 ریال خواهد بود.
این مثال نشان می‌دهد که اختیار خرید چگونه می‌تواند به عنوان ابزاری برای کسب سود و مدیریت ریسک در بازار سهام مورد استفاده قرار گیرد. درک مکانیسم این ابزار و عوامل موثر بر قیمت آن، برای سرمایه‌گذاری موفق در بازار اختیار معامله ضروری است.
- قرارداد اختیار فروش (Put Option)
در بازارهای مالی، اختیار فروش، به مثابه ابزاری استراتژیک برای سرمایه‌گذارانی است که چشم‌انداز نزولی به آینده‌ی قیمت یک دارایی دارند. این قرارداد، به دارنده‌ی آن این حق را اعطا می‌کند تا در صورت کاهش قیمت دارایی مورد نظر، آن را با قیمتی از پیش تعیین شده به فروش رساند. به عبارت دیگر، اختیار فروش، نوعی بیمه‌نامه در برابر ریسک کاهش قیمت است.
برای درک بهتر مکانیزم اختیار فروش، فرض کنید سرمایه‌گذاری تصمیم به خرید قرارداد اختیار فروش اروپایی برای 100 سهم شرکت “الف” با قیمت توافقی 7,000 ریال می‌گیرد. قیمت فعلی هر سهم 6,500 ریال است و قرارداد 3 ماه اعتبار دارد. هزینه اخذ این قرارداد برای هر سهم، 700 ریال است که در مجموع، سرمایه‌گذاری اولیه معادل 70,000 ریال خواهد بود. با توجه به اینکه قرارداد از نوع اروپایی است، تنها در تاریخ انقضا قابل اعمال است و در صورتی که قیمت سهم در آن زمان کمتر از 7,000 ریال باشد، سرمایه‌گذار می‌تواند از اختیار خود استفاده کند.
حال تصور کنید که قیمت سهم در تاریخ انقضا به 5,500 ریال کاهش یابد. در این صورت، سرمایه‌گذار می‌تواند 100 سهم را با قیمت 5,500 ریال خریداری کرده و بلافاصله آنها را با قیمت 7,000 ریال به فروش رساند. این معامله، سودی معادل 150,000 ریال (1,500 ریال برای هر سهم) برای او به همراه خواهد داشت. با کسر سرمایه‌گذاری اولیه (70,000 ریال)، سود خالص سرمایه‌گذار 80,000 ریال خواهد بود.
اما باید توجه داشت که سرمایه‌گذاری در اختیار فروش، همواره با سود همراه نیست. اگر قیمت سهم در تاریخ انقضا بیشتر از 7,000 ریال باشد، قرارداد اختیار فروش ارزشی نخواهد داشت و سرمایه‌گذار، سرمایه‌گذاری اولیه خود را از دست خواهد داد. بنابراین، اختیار فروش ابزاری است که در کنار پتانسیل سودآوری، با ریسک همراه است و تصمیم‌گیری در مورد آن نیازمند تحلیل دقیق و آگاهی کافی از شرایط بازار است.
معنای اوراق مشتقه
اختیار معامله، به عنوان عضوی از خانواده‌ی اوراق مشتقه، ارزش خود را از دارایی پایه کسب می‌کند. این وابستگی، ذات “مشتقه” بودن این ابزار مالی را تعیین می‌کند. به عبارت دیگر، نوسانات قیمت در دارایی پایه، به طور مستقیم بر ارزش اختیار معامله تأثیرگذار است. این ویژگی، اختیار معامله را در کنار سایر ابزارهای مالی مشتقه، مانند قراردادهای آتی، سلف و معاوضه، قرار می‌دهد. ابزارهایی که همگی به نحوی از نوسانات قیمت دارایی‌های دیگر تأثیر می‌پذیرند و به همین دلیل، در دسته‌بندی “مشتقه” جای می‌گیرند.
نماد اختیار معامله در بورس
در بازار بورس، اختیار معامله خرید با پیشوند “ض” و اختیار معامله فروش با پیشوند “ط” به نماد شرکت‌ها افزوده می‌شود. این نمادها، ابزارهایی پیشرفته برای سرمایه‌گذاری در اختیار فعالان بازار قرار می‌دهند. برای مشاهده فهرست این نمادها، در سایت آرمان تدبیر، باید ابتدا عضو این پلتفرم شده و بعد ازعقد قرارداد برای شما این آپشن فعال خواهد شد. این بخش، دریچه‌ای به سوی دنیای معاملات مشتقه و مدیریت ریسک در بازار سرمایه است.
مزایای معاملات بازار آپشن
بازار آپشن، ابزاری قدرتمند برای مدیریت ریسک و افزایش انعطاف‌پذیری در معاملات مبتنی بر پیش‌بینی است. این ابزار، با ارائه‌ی طیف گسترده‌ای از استراتژی‌های معاملاتی و نسبت‌های ریسک به بازده متفاوت، امکان کاهش هزینه‌های ورود به معامله و انجام همزمان چندین معامله را فراهم می‌کند. به بیان دیگر، اختیار معامله به معامله‌گران اجازه می‌دهد تا با دقت و کنترل بیشتر، در بازارهای پرنوسان حرکت کنند و به اهداف سرمایه‌گذاری خود دست یابند.
معایب معاملات بازار آپشن
از جمله چالش‌های بازار اختیار معامله می‌توان به پیچیدگی محاسبه‌ی پاداش قرارداد، ریسک بالای معاملات (به‌ویژه برای فروشندگان)، نیاز به استراتژی‌های پیچیده، نقدینگی پایین‌تر و نوسانات نرخ پاداش اشاره کرد. این عوامل می‌توانند تصمیم‌گیری و سودآوری در این بازار را دشوارتر سازند.
تفاوت قرارداد بازار آپشن با معاملات آتی
در بازارهای مالی، قراردادهای آتی و آپشن، هر دو از جمله ابزارهای مشتقه هستند که به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهند در نوسانات قیمت کالاها و دارایی‌ها مشارکت کنند. اما تفاوت کلیدی این دو در الزام‌آوری اجرای قرارداد است. در حالی که در قرارداد آتی، طرفین ملزم به خرید و فروش دارایی در سررسید مشخص شده هستند، در بازار آپشن، اختیار اعمال یا عدم اعمال قرارداد در دست خریدار است و فروشنده ملزم به پذیرش تصمیم اوست. به بیان دیگر، آپشن به خریدار انعطاف‌پذیری بیشتری برای مدیریت ریسک و بهره‌برداری از فرصت‌های بازار ارائه می‌دهد.
چطور از قرارداد اختیار معامله خارج شویم؟
در بازار آپشن ، دارنده‌ی قرارداد، از انعطاف‌پذیری قابل توجهی برای خروج از موقعیت خود برخوردار است. او می‌تواند با اتخاذ یکی از سه رویکرد زیر، سرنوشت سرمایه‌گذاری خود را رقم بزند:
1. بستن موقعیت: در این راهبرد، خریدار با فروش قرارداد اختیار معامله خود به شخص دیگر، به نوعی موقعیت باز خود را خنثی کرده و از بازار خارج می‌شود.
2. اعمال حق اختیار: در این حالت، خریدار با استفاده از حق خرید یا فروش کالا، قرارداد را اعمال کرده و وارد معامله‌ی فیزیکی می‌شود.
3. عدم اعمال حق اختیار: در صورتی که اعمال قرارداد برای خریدار سودآور نباشد، وی می‌تواند در تاریخ سررسید، از اعمال حق خود صرف نظر کند. در این صورت، قرارداد به طور خودکار باطل می‌شود.
این سه گزینه‌ی موجود، اختیار معامله را به ابزاری قدرتمند برای مدیریت ریسک و کسب سود در بازارهای پویا تبدیل کرده است.
نحوه ورود به بازار آپشن در کارگزاری آرمان
ابتدا در سایت کارگزاری آرمان ثبت نام خود را انجام داده و پس از تایید حساب کاربری اقدام به امضا قرارداد اختیار معامله نمایید.پس از تایید این پروسه شما به مشتقات دسترسی خواهید داشت.
برای اطمینان از اینکه بر روی حساب کاربری شما مشتقات فعال شده است یا نه در پلتفرم کمان روی آیکون الماس با موس هاور کنید.بایستی همانند تصویر زیر اطلاعات مشتقات را برای شما نشان دهد.
دیدگاهتان را بنویسید