در دنیای امروز که تورم به یکی از دغدغه‌های اصلی سرمایه‌گذاران تبدیل شده، بسیاری به دنبال راه‌هایی برای حفظ ارزش دارایی‌های خود هستند. یکی از روش‌های مرسوم، سرمایه‌گذاری در کالاهای فیزیکی مانند طلا و سکه است. اما این روش با چالش‌هایی مانند ریسک سرقت، هزینه‌های نگهداری و حمل و نقل همراه است.

خبر خوب این است که راهکارهای جدید و کارآمدتری برای سرمایه‌گذاری در کالاها وجود دارد. صندوق‌های کالایی قابل معامله در بورس (ETC) ابزارهای نوینی هستند که به شما امکان می‌دهند بدون نیاز به خرید فیزیکی کالا، از مزایای سرمایه‌گذاری در آنها بهره‌مند شوید.

این صندوق‌ها با حذف دغدغه‌های نگهداری و امنیت، فرصتی ایده‌آل برای تنوع‌بخشی به سبد سرمایه‌گذاری و کاهش ریسک به شمار می‌روند.

در این مقاله، با مزایا و انواع صندوق‌های ETC در بورس ایران آشنا می‌شوید و نحوه خرید آنها را به طور کامل فرا خواهید گرفت.

با ما همراه باشید تا گامی نو در مسیر سرمایه‌گذاری بردارید.

صندوق سرمایه گذاری کالایی چیست؟

آیا به دنبال راهی برای ورود به بازار پرنوسان کالاها هستید، اما از چالش‌های نگهداری و ذخیره‌سازی آنها نگرانید؟ صندوق‌های سرمایه‌گذاری کالایی (ETC) راه‌حلی ایده‌آل برای شما هستند. این صندوق‌ها به شما امکان می‌دهند بدون نیاز به خرید فیزیکی کالاهایی مانند طلا، نفت، گندم و…، در سود و زیان آنها سهیم شوید.

تصور کنید می‌خواهید در بازار طلا سرمایه‌گذاری کنید. با خرید سهام یک صندوق طلا، به‌طور غیرمستقیم در این فلز گرانبها سرمایه‌گذاری کرده‌اید، بدون اینکه نیاز به خرید شمش طلا و نگرانی از امنیت آن داشته باشید. ارزش سهام این صندوق با نوسانات قیمت طلا تغییر می‌کند، بنابراین با افزایش قیمت طلا، ارزش سرمایه‌گذاری شما نیز افزایش می‌یابد.

صندوق‌های ETC معمولاً در قالب ETF ارائه می‌شوند. این بدین معنی است که می‌توانید به‌راحتی و در هر زمان از بازار، سهام این صندوق‌ها را خرید و فروش کنید. این ویژگی، انعطاف‌پذیری بالایی را برای مدیریت سبد سرمایه‌گذاری شما فراهم می‌کند.

علاوه بر این، سرمایه‌گذاری در ETC می‌تواند به‌عنوان سپری در برابر تورم عمل کند. با افزایش قیمت کالاها در دوران تورم، ارزش سرمایه‌گذاری شما در این صندوق‌ها نیز افزایش می‌یابد و به حفظ ارزش دارایی‌هایتان کمک می‌کند.

برای آشنایی بیشتر با صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا و نحوه عملکرد آنها، [اینجا](لینک مقاله صندوق سرمایه گذاری طلا) کلیک کنید.

مزایای صندوق های کالایی در بورس

• سادگی و سهولت: با داشتن کد بورسی، به راحتی می‌توانید واحدهای صندوق‌های کالایی را خرید و فروش کنید، درست مانند سهام. دیگر نیازی به حمل و نقل، انبارداری و نگرانی از سرقت یا گم شدن کالا نیست.

• کاهش هزینه‌ها: هزینه‌های نگهداری کالاهای فیزیکی مانند انبارداری، بیمه و حمل و نقل را از بین می‌برد.

• بازار شفاف و کارآمد: بازار ثانویه شفاف و وجود بازارگردان، نقدشوندگی بالا و معاملات آسان را تضمین می‌کند.

• دسترسی با سرمایه کم: با حداقل سرمایه می‌توانید در صندوق‌های کالایی سرمایه‌گذاری کنید و از سودآوری کالاهای مختلف بهره‌مند شوید.

• نقدشوندگی بالا: به راحتی و در کمترین زمان ممکن می‌توانید واحدهای صندوق را به فروش رسانده و به وجه نقد دسترسی پیدا کنید.

• تنوع و کاهش ریسک: صندوق‌های کالایی با سرمایه‌گذاری در گواهی سپرده‌های مختلف و اوراق مشتقه، ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهند.

• افزایش سقف واحدها: در صورت افزایش تقاضا، امکان افزایش سقف واحدهای صندوق وجود دارد که به حفظ ارزش واقعی واحدها کمک می‌کند.

ریسک‌های صندوق‌های کالایی:

اگرچه صندوق‌های کالایی ریسک کمتری نسبت به خرید مستقیم کالا دارند، اما همچنان با برخی ریسک‌ها همراه هستند:

• ریسک مدیریت: عملکرد نامناسب مدیر صندوق می‌تواند ریسک سرمایه‌گذاری را افزایش دهد.

• ریسک عملیاتی: اختلال در سامانه‌های معاملاتی می‌تواند خرید و فروش واحدها را با مشکل مواجه کند.

• عوامل کلان اقتصادی: عوامل اقتصادی مانند نرخ بهره و تورم می‌توانند بر ارزش واحدهای صندوق تأثیرگذار باشند.

معایب صندوق های کالایی

صندوق‌های سرمایه‌گذاری کالایی، فرصتی جذاب برای تنوع بخشیدن به سبد سرمایه‌گذاری و بهره‌مندی از پتانسیل سودآوری بازار کالاها ارائه می‌دهند. با این حال، مانند هر سرمایه‌گذاری دیگری، این صندوق‌ها نیز خالی از ریسک نیستند.

نوسانات قیمت: بازار کالاها به شدت تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند عرضه و تقاضا، شرایط آب و هوایی، رویدادهای سیاسی و اقتصادی جهانی و سیاست‌های دولت‌ها قرار دارد. این عوامل می‌توانند نوسانات قابل توجهی در قیمت کالاها ایجاد کنند و در نتیجه، ارزش صندوق‌های کالایی را نیز تحت تأثیر قرار دهند.

پیچیدگی‌های بازار: سرمایه‌گذاری موفق در صندوق‌های کالایی نیازمند دانش و درک عمیق از بازار کالاها و ابزارهای مالی مرتبط مانند قراردادهای آتی و اختیار معامله است. تحلیل دقیق این بازارها و مدیریت ریسک‌های مرتبط با آنها می‌تواند برای سرمایه‌گذاران غیرحرفه‌ای چالش برانگیز باشد.

تأثیر تورم و نرخ بهره: اگرچه صندوق‌های کالایی مبتنی بر طلا می‌توانند در شرایط تورمی به عنوان یک دارایی امن عمل کنند، اما افزایش شدید نرخ بهره توسط بانک مرکزی می‌تواند جذابیت سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها را کاهش دهد. در چنین شرایطی، سپرده‌گذاری بانکی با نرخ سود بالا ممکن است گزینه جذاب‌تری برای سرمایه‌گذاران باشد.

پیش از سرمایه‌گذاری در صندوق‌های کالایی، مهم است که با دقت جوانب مثبت و منفی این نوع سرمایه‌گذاری را بسنجید و با توجه به اهداف مالی، میزان ریسک‌پذیری و دانش خود در زمینه بازار کالاها، تصمیم‌گیری کنید.

نحوه سرمایه‌گذاری در صندوق‌ سرمایه‌گذاری کالایی

خرید این صندوق‌ها بسیار ساده است و دقیقاً مانند خرید سهام یا سایر اوراق بهادار انجام می‌شود. کافیست صندوق کالایی مورد نظر خود را انتخاب کرده و از طریق سامانه کمان خود، سفارش خرید خود را ثبت کنید.

نکته: زمان معاملات این صندوق‌ها محدود است. صندوق‌های کالایی طلا از ساعت 12 تا 15 و صندوق‌های کالایی کشاورزی از ساعت 9 تا 15 روزهای شنبه تا چهارشنبه قابل معامله هستند.

دامنه نوسان:

مانند سایر صندوق‌های ETF، دامنه نوسان روزانه این صندوق‌ها نیز 10 درصد است.

با سرمایه‌گذاری در صندوق‌های کالایی، به راحتی سبد سرمایه‌گذاری خود را متنوع کرده و از فرصت‌های جذاب این بازار بهره‌مند شوید.

انواع صندوق سرمایه گذاری کالایی

به طور کلی، دو نوع صندوق سرمایه‌گذاری کالایی وجود دارد:

الف) صندوق‌های تک کالایی

این صندوق‌ها، با تمرکز بر روی یک کالای خاص مانند طلا، نفت، یا محصولات کشاورزی، فرصتی را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کنند تا به طور غیرمستقیم در بازار این کالاها سهیم شوند.

در ایران، صندوق‌های کالایی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

1. صندوق‌های طلا:

این صندوق‌ها، با سرمایه‌گذاری در اوراق گواهی سپرده سکه بورسی و شمش طلا، گزینه‌ای مناسب برای افرادی هستند که به دنبال سرمایه‌گذاری در بازار طلا هستند.

2. صندوق‌های کشاورزی:

زعفران، به‌عنوان یکی از محصولات کشاورزی ارزشمند ایران، محور اصلی فعالیت این صندوق‌ها است. سرمایه‌گذاری در اوراق گواهی سپرده کالایی زعفران و اوراق مشتقه مبتنی بر زعفران، از جمله روش‌های سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها به شمار می‌رود.

صندوق‌های کالایی، با ارائه روشی نوین و کارآمد برای سرمایه‌گذاری در بازار کالا، به شما امکان می‌دهند تا در عین تنوع‌بخشی به سبد سرمایه‌گذاری خود، از نوسانات بازار این کالاها نیز بهره‌مند شوید.

ب)صندوق‌های چند کالایی یا شاخصی

تنوع‌بخشی به سبد دارایی‌ها یکی از کلیدی‌ترین اصول برای کاهش ریسک و افزایش پتانسیل سودآوری است. صندوق‌های چند کالایی، ابزاری کارآمد برای دستیابی به این هدف هستند. این صندوق‌ها به جای تمرکز بر یک کالای خاص، سرمایه‌های خود را در سبدی متنوع از کالاها مانند طلا، نفت، محصولات کشاورزی و… سرمایه‌گذاری می‌کنند.

این تنوع‌بخشی، مانند یک تور ایمنی عمل کرده و ریسک سرمایه‌گذاری را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد. به عبارت دیگر، اگر قیمت یک کالا در سبد با کاهش مواجه شود، سایر کالاها می‌توانند این افت را جبران کرده و از زیان سنگین جلوگیری کنند.

به این ترتیب، صندوق‌های چند کالایی می‌توانند گزینه‌ای مناسب برای سرمایه‌گذارانی باشند که به دنبال کاهش ریسک و افزایش پتانسیل سود در بلندمدت هستند.

کارمزد سرمایه گذاری در صندوق های کالایی چقدر است؟

برای خرید یا فروش واحدهای این صندوق‌ها، تنها ۰.۰۰۱۲۵٪ از مبلغ معامله به عنوان کارمزد کسر می‌شود. به بیان ساده‌تر، اگر ۱۰۰ میلیون تومان از واحدهای این صندوق را خریداری یا به فروش برسانید، تنها ۱۲۵ هزار تومان کارمزد پرداخت خواهید کرد. این مبلغ ناچیز در مقایسه با پتانسیل سودآوری این صندوق‌ها، سرمایه‌گذاری در آنها را به گزینه‌ای بسیار جذاب تبدیل می‌کند.

با سرمایه‌گذاری در صندوق‌های کالایی، می‌توانید از نوسانات قیمت کالاهای کشاورزی و طلا بهره‌مند شوید و سبد سرمایه‌گذاری خود را متنوع کنید.

صندوق سرمایه گذاری کالایی چه جایگاهی در بورس دارد؟

به طور کلی، می‌توان بازارهای بورس کالا در ایران را به سه بخش اصلی تقسیم‌بندی کرد:

1. بازار فیزیکی: در این بازار، کالاها به صورت فیزیکی و واقعی معامله می‌شوند. به عبارت دیگر، خریداران، کالای مورد نظر خود را به صورت مستقیم دریافت می‌کنند.

2. بازار مشتقه: این بازار، محلی برای معامله قراردادهای آتی و اختیار معامله بر روی کالاها است. در اینجا، طرفین قرارداد، بر سر خرید یا فروش کالا در تاریخ و با قیمت مشخصی در آینده توافق می‌کنند.

3. بازار مالی: این بخش از بورس کالا، به تامین مالی عرضه‌کنندگان و خریداران اختصاص دارد. به عنوان مثال، صندوق‌های کالایی که با هدف سرمایه‌گذاری در کالاهای مختلف ایجاد می‌شوند، در این دسته قرار می‌گیرند.

صندوق‌های کالایی، با جمع‌آوری سرمایه از سرمایه‌گذاران، و سرمایه‌گذاری در انواع کالاها، فرصتی را برای تنوع‌بخشی به سبد سرمایه‌گذاری و کسب سود فراهم می‌کنند. همچنین، این صندوق‌ها به عرضه‌کنندگان کالا نیز کمک می‌کنند تا به منابع مالی مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند.

عملکرد صندوق های کالایی چگونه است؟

صندوق‌های کالایی، مانند سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری، با جمع‌آوری سرمایه از افراد، آن را در یک کالای خاص یا اوراق بهادار مرتبط با آن سرمایه‌گذاری می‌کنند. به عنوان مثال، یک صندوق کالایی ممکن است در طلا، نفت یا گندم سرمایه‌گذاری کند.

این روش سرمایه‌گذاری، مزایای زیادی برای سرمایه‌گذاران دارد. به جای خرید مستقیم کالا و دغدغه‌های نگهداری آن، سرمایه‌گذاران می‌توانند به راحتی با خرید واحدهای این صندوق‌ها، از نوسانات قیمت کالا بهره ببرند.

در ایران، صندوق‌های کالایی تنها در اوراق بهادار مبتنی بر کالا سرمایه‌گذاری می‌کنند. این اوراق بهادار شامل موارد زیر است:

• گواهی سپرده کالایی: این گواهی‌ها نشان‌دهنده مالکیت مقدار مشخصی از یک کالا در انبار هستند.
• قرارداد آتی: در این قرارداد، خریدار متعهد می‌شود مقدار مشخصی از کالا را در تاریخ معین خریداری کند.
• قرارداد اختیار معامله: این قرارداد به خریدار حق خرید یا عدم خرید کالا در آینده را می‌دهد.
• قرارداد سلف موازی استاندارد: در این قرارداد، خریدار کل مبلغ را پرداخت می‌کند و فروشنده متعهد به تحویل کالا در زمان مشخصی می‌شود.

سرمایه‌گذاری در صندوق‌های کالایی، ریسک‌های نگهداری کالای فیزیکی مانند انبارداری، حمل و نقل و خسارت را از بین می‌برد. به همین دلیل، این روش سرمایه‌گذاری برای افرادی که به دنبال تنوع در سبد سرمایه‌گذاری خود هستند، گزینه مناسبی است.

ترکیب دارایی صندوق سرمایه گذاری کالایی

هر صندوق کالایی، مجوز فعالیت خود را برای یک کالای خاص دریافت می‌کند و موظف است بخش عمده‌ای از سرمایه‌های خود را به آن کالا اختصاص دهد.

به عنوان مثال، صندوق سرمایه‌گذاری زعفران سحرخیز، بر اساس پرتفوی مرداد ۱۴۰۳ خود، بیش از ۷۵ درصد از سرمایه‌هایش را به زعفران و ابزارهای مالی مرتبط با آن اختصاص داده است.

البته این صندوق‌ها می‌توانند در سایر کالاها نیز سرمایه‌گذاری کنند، اما این سرمایه‌گذاری‌ها باید مطابق با قوانین بازار سرمایه و در محدوده مجاز باشد.

به این ترتیب، سرمایه‌گذاران با انتخاب صندوق کالایی مورد نظر خود، می‌توانند به طور غیرمستقیم در بازار کالای تخصصی آن صندوق سرمایه‌گذاری کنند.

در حال حاضر صندوق کالایی برای کدام دارایی ها می باشد؟

اولین صندوق‌ سرمایه گذاری کالایی در ایران در سال 1396 پس از اخذ مجوزهای لازم از سازمان بورس اوراق بهادار راه‌اندازی شد تا اولین صندوق سرمایه‌گذاری مبتنی بر طلا بر روی تابلو معاملات بورس اوراق بهادار خرید و فروش شود، پس از آن و به تدریج دیگر صندوق های کالایی نیز در بورس عرضه شدند.

انواع اوراق و ابزارهای مالی در صندوق‌های سرمایه‌گذاری کالایی

کالاها قرار می‌دهند. این ابزارها به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهند تا با توجه به نیازها و استراتژی‌های خود، بهترین گزینه را انتخاب کنند.

گواهی‌های سپرده کالایی: این گواهی‌ها، سند مالکیت شما بر مقدار مشخصی از یک کالا (مانند طلا یا محصولات کشاورزی) هستند که در انبارهای معتبر نگهداری می‌شوند. با سرمایه‌گذاری در این گواهی‌ها، می‌توانید بدون دغدغه نگهداری فیزیکی کالا، از نوسانات قیمت آن سود کسب کنید.

قراردادهای آتی: این قراردادها به شما امکان می‌دهند تا در تاریخ مشخصی در آینده، کالای مورد نظر خود را با قیمت تعیین‌شده خریداری یا به فروش برسانید. این ابزار برای مدیریت ریسک و کسب سود از پیش‌بینی قیمت‌ها بسیار کارآمد است.

اختیار معامله‌ها: این ابزارها به شما حق انتخاب می‌دهند! می‌توانید در صورت تمایل، یک کالا یا قرارداد آتی را در تاریخ و قیمت مشخصی خریداری یا به فروش برسانید، بدون اینکه الزامی برای انجام این کار داشته باشید. این انعطاف‌پذیری به شما کمک می‌کند تا سبد سرمایه‌گذاری خود را با دقت بیشتری مدیریت کنید.

قراردادهای سلف موازی استاندارد: در این قراردادها، شما به عنوان خریدار، پیش از تحویل کالا، هزینه آن را پرداخت می‌کنید و فروشنده متعهد می‌شود که کالای مورد نظر را در زمان تعیین‌شده به شما تحویل دهد. این قراردادها برای تأمین نیازهای خاص و مدیریت ریسک قیمت بسیار مفید هستند.