صندوق سرمایه گذاری قابل معامله (ETF) چیست؟0تا 1000
در دنیای سرمایه‌گذاری، ابزارهای متنوعی برای ورود به بازار وجود دارد. یکی از این ابزارها، صندوق‌های قابل معامله در بورس یا ETF هستند. این صندوق‌ها، به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهند تا به راحتی و با انعطاف‌پذیری بالا، در سبد متنوعی از دارایی‌ها سرمایه‌گذاری کنند.
ETF ها مانند سهام، در طول ساعات معاملات بازار بورس، قابل خرید و فروش هستند. این صندوق‌ها در انواع مختلفی مانند درآمد ثابت، سهامی، شاخصی و بخشی ارائه می‌شوند و هر کدام ویژگی‌ها و مزایای خاص خود را دارند.
اما ETF چیست و چگونه می‌توان از طریق آن به سود رسید؟ در این مطلب، به بررسی کامل این ابزار مالی پرداخته و جوانب مختلف آن از جمله مزایا، معایب، نحوه عملکرد و راهکارهای سرمایه‌گذاری موفق را واکاوی خواهیم کرد. همچنین، برترین ETF های موجود و نکات مهم در انتخاب آنها را به شما معرفی خواهیم نمود. اگر به دنبال روشی هوشمندانه و کارآمد برای سرمایه‌گذاری هستید، مطالعه این مطلب را از دست ندهید.
تاریخچه صندوق سرمایه گذاری قابل معامله (ETF)
در دههٔ ۱۹۸۰ میلادی، ایالات متحدهٔ آمریکا شاهد پیدایش نوع جدیدی از ابزارهای مالی به نام “صندوق‌های قابل معامله در بورس” یا ETF بود. نخستین نمونه از این صندوق‌ها با نام SPDR S&P 500 ETF در سال ۱۹۹۳ توسط شرکت State Street Global Advisors پا به عرصهٔ وجود گذاشت و به سرمایه‌گذاران امکان داد تا به طور مستقیم در شاخص S&P 500 سهیم شوند.
موفقیت چشمگیر این صندوق، راه را برای گسترش ETFها در بازارهای مالی جهان هموار کرد و به سرعت جایگاه ویژه‌ای در میان سرمایه‌گذاران پیدا کردند. به مرور زمان، انواع مختلفی از ETFها شامل سهام، اوراق قرضه، کالا و حتی ترکیبی از این دارایی‌ها، طراحی و عرضه شدند.
تاریخچه صندوق‌های قابل معامله در ایران
بازار سرمایه ایران در سال 1392 شاهد ورود ابزار نوینی به نام صندوق‌های قابل معامله (ETF) بود. این صندوق‌ها که با استقبال چشمگیر سرمایه‌گذاران مواجه شدند، مزایای قابل توجهی از جمله شفافیت، نقدشوندگی بالا و مدیریت حرفه‌ای دارایی‌ها را به ارمغان آوردند. با گذشت زمان، شاهد افزایش تعداد و تنوع این صندوق‌ها در بازار بوده‌ایم، به طوری که امروزه طیف وسیعی از ETFها در اختیار سرمایه‌گذاران قرار دارد و امکان سرمایه‌گذاری در صنایع و بخش‌های مختلف اقتصاد را فراهم می‌سازد.
ETF به چه معناست؟
در دنیای سرمایه‌گذاری، ابزاری به نام ” exchange traded fund (صندوق‌های قابل معامله در بورس)” وجود دارد که به اختصار ETF نامیده می‌شود. این صندوق‌ها، درست مثل سهام، در بازار بورس خرید و فروش می‌شوند و قیمت آنها در طول ساعات معاملات بازار، نوسان می‌کند. به این ترتیب، سرمایه‌گذاران می‌توانند واحدهای این صندوق‌ها را مانند سهام عادی، معامله کنند و در هر زمانی که مایل باشند، آنها را بخرند یا بفروشند. این ویژگی، ETFها را از صندوق‌های سرمایه‌گذاری سنتی متمایز می‌کند؛ چرا که در صندوق‌های سنتی، قیمت‌ها تنها یک بار در روز و بر اساس ارزش خالص دارایی‌های صندوق (NAV) محاسبه و اعلام می‌شود.
تفاوت صندوق های ETF با صندوق های سرمایه‌گذاری مشترک در چیست؟
صندوق‌های ETF، به عنوان یکی از ابزارهای سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه، ساختاری مشابه با صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک دارند. اما برخلاف صندوق‌های مشترک که خرید و فروش آنها تنها در پایان روز و پس از محاسبه ارزش خالص دارایی‌ها (NAV) امکان‌پذیر است، صندوق‌های ETF از مزیت نقدشوندگی بالا برخوردارند و سرمایه‌گذاران می‌توانند واحدهای این صندوق‌ها را در طول ساعات معاملاتی، همانند سهام، خرید و فروش کنند.
یکی دیگر از مزایای صندوق‌های ETF، معافیت مالیاتی بالقوه و هزینه‌های کمتر در مقایسه با سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری است.
البته، سرمایه‌گذاری در ETF با محدودیت‌هایی نیز همراه است. به عنوان مثال، به دلیل معامله شدن این صندوق‌ها در بازار سهام، ممکن است قیمت واحدهای آنها با ارزش خالص دارایی‌های صندوق متفاوت باشد.
در مجموع، می‌توان گفت صندوق‌های ETF با وجود شباهت‌های ساختاری با صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، از نقدشوندگی بیشتری برخوردارند و فرصت‌های سرمایه‌گذاری جذابی را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کنند.
بازارگردان جایگزین ضامن نقدشوندگی
در دنیای سرمایه‌گذاری نوین، صندوق‌های ETF با حذف ضامن نقدشوندگی و جایگزینی آن با بازارگردان، انقلابی در عرصه معاملات ایجاد کرده‌اند. این بازارگردان‌ها با حضور فعال خود در بازار، همواره آماده خرید یا فروش واحدهای صندوق هستند و به این ترتیب نقدشوندگی این ابزار مالی را تضمین می‌کنند.
ETFها که به صندوق‌های قابل معامله در بورس نیز شهرت دارند، بر اساس نوع دارایی‌های خود به دسته‌های متنوعی تقسیم می‌شوند. این دسته‌بندی شامل سرمایه‌گذاری در سهام، سرمایه‌گذاری مختلط، سرمایه‌گذاری در طلا، سرمایه‌گذاری شاخصی، سرمایه‌گذاری بخشی و سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت می‌شود. هر یک از این انواع، استراتژی معاملاتی خاص خود را دنبال می‌کنند و کارمزد متفاوتی برای خرید و فروش واحدهایشان دارند.
صندوق‌های ETF با بیش از دو دهه سابقه، به ویژه در ده سال گذشته، رشد چشمگیری را تجربه کرده‌اند. اولین نمونه این صندوق‌ها با نام اسپایدر (SPDR) در سال ۱۹۹۳ پا به عرصه وجود گذاشت و هدف آن، دنبال کردن شاخص S&P500 بود.
مزایای صندوق ETF
صندوق‌های ETF، ابزاری نوین در دنیای سرمایه‌گذاری هستند که با مزایای بی‌نظیر خود، گزینه‌ای ایده‌آل برای سرمایه‌گذاران به شمار می‌روند. در ادامه به بررسی برخی از این مزایا می‌پردازیم:
صرفه اقتصادی: یکی از جذاب‌ترین ویژگی‌های ETFها، معافیت مالیاتی آنها در معاملات است. این امر سبب کاهش هزینه‌های سرمایه‌گذاری و افزایش سودآوری برای سرمایه‌گذاران می‌شود.
دسترسی سریع به سرمایه: واحدهای این صندوق‌ها، مانند سهام در بازار بورس قابل معامله هستند و به لطف حضور بازارگردان‌ها، نقدشوندگی بالایی دارند. این ویژگی به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد تا در هر زمان که نیاز داشتند، به سرعت سرمایه خود را نقد کنند.
تنوع‌بخشی آسان و کم‌هزینه: ETFها به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهند تا با سرمایه‌ای اندک، سبدی متنوع از دارایی‌ها را در اختیار داشته باشند. این تنوع‌بخشی، ریسک سرمایه‌گذاری را به حداقل می‌رساند و به بهبود عملکرد پرتفوی کمک می‌کند.
سرمایه‌گذاری بدون پیچیدگی: خرید و فروش واحدهای ETF به راحتی و از طریق سامانه‌های آنلاین انجام می‌شود و نیازی به طی مراحل پیچیده و زمان‌بر ندارد. این سادگی و سرعت، مدیریت سرمایه را برای سرمایه‌گذاران آسان‌تر می‌کند.
تسویه حساب آنی: در مقایسه با صندوق‌های سنتی، زمان تسویه حساب در معاملات ETF بسیار کوتاه‌تر است. این ویژگی به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن به وجوه حاصل از فروش واحدهای خود دسترسی پیدا کنند.
نحوه سرمایه‌گذاری در صندوق قابل معامله
در دنیای امروز، ابزارهای مالی متنوعی برای سرمایه‌گذاری وجود دارند که هر یک مزایا و معایب خاص خود را دارند. یکی از این ابزارها که در سال‌های اخیر محبوبیت زیادی پیدا کرده، صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس یا ETF هستند. این صندوق‌ها، به نوعی پل ارتباطی میان بازار سهام و صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک محسوب می‌شوند و مزایای هر دو را به سرمایه‌گذاران ارائه می‌دهند.
تصور کنید سبدی از اوراق بهادار دارید که همچون سهام شرکت‌ها، در طول روز در بورس معامله می‌شود و قیمت آن بر اساس عرضه و تقاضا نوسان می‌کند. این دقیقاً همان چیزی است که ETFها ارائه می‌دهند. با خرید واحدهای یک ETF، شما در واقع مالک بخشی از پرتفوی تحت مدیریت متخصصان می‌شوید. این پرتفوی می‌تواند شامل سهام، اوراق قرضه یا سایر دارایی‌ها باشد.
اما چگونه می‌توان وارد دنیای ETFها شد؟
ابتدا باید در وبسایت کارگذاری آرمان تدبیر حساب باز کرده و کد بورسی دریافت کنید. سپس با تحقیق و بررسی صندوق‌های مختلف، صندوقی را که با اهداف و سلیقه سرمایه‌گذاری شما همخوانی دارد، انتخاب کنید. در نهایت، می‌توانید از طریق پنل کارگزاری خود، سفارش خرید واحدهای صندوق مورد نظر را ثبت کنید. فروش واحدهای ETF نیز به همین سادگی و از طریق پنل کارگزاری انجام می‌شود.
به این ترتیب، با استفاده از ETFها می‌توانید به راحتی و با کمترین دغدغه، در بازار سرمایه فعالیت کرده و به اهداف مالی خود دست یابید.
انواع صندوق‌هایETF
صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF) ابزارهای مالی متنوعی هستند که به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهند در سبد متنوعی از دارایی‌ها سرمایه‌گذاری کنند. این صندوق‌ها به دلیل ساختار و ویژگی‌های خاص خود، به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. در ادامه به بررسی انواع ETFها در بازار بورس می‌پردازیم.
صندوق ETF سهامی
صندوق‌های قابل معامله سهامی، ابزارهای مالی هستند که بخش عمده‌ای از سرمایه جذب شده را (بین ۷۰ تا ۹۵ درصد) به خرید سهام و حق تقدم سهام شرکت‌های بورسی اختصاص می‌دهند. درصد ناچیزی از سرمایه این صندوق‌ها (بین ۵ تا ۳۰ درصد) نیز در اوراق با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌شود تا ریسک سرمایه‌گذاری کاهش یابد.
در این میان، صندوق‌های اهرمی با بهره‌گیری از مکانیزم اهرم، ساختاری متفاوت از سایر صندوق‌های سهامی دارند و به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهند تا با استفاده از ابزارهای مالی پیچیده‌تر، بازدهی بیشتری کسب کنند.
صندوق قابل معامله etf طلا
یکی از این ابزارهای جدید و جذاب، صندوق‌های کالایی هستند که به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهند به جای خرید و فروش فیزیکی کالا، واحدهای صندوق مربوط به آن کالا را معامله کنند. به عبارت دیگر، این صندوق‌ها با تشکیل سبدی از دارایی‌های کالایی، مانند طلا و زعفران، فرصت سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در این بازارها را فراهم می‌آورند.
چند نمونه‌های موفق این صندوق‌ها، صندوق طلای آلتون، گوهر ، جواهر ، زر ، زرفام است که با تمرکز بر سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار با پشتوانه طلا، سودآوری متناسب با نوسانات قیمت این فلز گرانبها را برای سرمایه‌گذاران خود به ارمغان می‌آورد.
صندوق ETF شاخصی
صندوق‌های سرمایه‌گذاری شاخصی دقیقاً همین کار را انجام می‌دهند. این نوع صندوق‌ها، به جای تلاش برای پیشی گرفتن از بازار، به دنبال انعکاس دقیق عملکرد یک شاخص بورسی خاص مانند شاخص کل یا شاخص کل هم‌وزن هستند.
برای دستیابی به این هدف، صندوق‌های شاخصی موظفند حداقل ۸۵٪ از دارایی‌های خود را در سهام و حق تقدم شرکت‌هایی که در شاخص مورد نظر حضور دارند، سرمایه‌گذاری کنند. به عبارت دیگر، این صندوق‌ها تصویری آینه‌ای از بازار سهام ارائه می‌دهند و به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهند به طور غیرمستقیم در طیف گسترده‌ای از سهام سرمایه‌گذاری کنند.
صندوق ETF مختلط
صندوق‌های سرمایه‌گذاری ترکیبی، گزینه‌ای ایده‌آل برای افرادی هستند که به دنبال تنوع در سرمایه‌گذاری و کاهش ریسک می‌باشند. این صندوق‌ها با تخصیص هوشمندانه سرمایه به دو بخش اصلی، یعنی سهام و اوراق بهادار با درآمد ثابت، توازنی میان ریسک و بازدهی ایجاد می‌کنند.
به طور معمول، ترکیب دارایی‌ها در این صندوق‌ها به دو صورت متداول مشاهده می‌شود:
- گرایش به سهام: در این حالت، حدود ۶۰ درصد از سرمایه صندوق به خرید سهام شرکت‌های بورسی و ۴۰ درصد باقی مانده به اوراق بهادار با درآمد ثابت اختصاص می‌یابد. این ترکیب برای سرمایه‌گذارانی مناسب است که تمایل بیشتری به رشد سرمایه و تحمل ریسک نسبتا بالاتری دارند.
- گرایش به درآمد ثابت: در این حالت، ۴۰ درصد از سرمایه صندوق در سهام و ۶۰ درصد باقی مانده در اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌شود. این ترکیب برای افرادی مناسب است که به دنبال کسب سود مطمئن با ریسک کمتر هستند.
صندوق ETF درآمد ثابت
صندوق‌های درآمد ثابت به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند. دسته‌ی اول، سود خود را به صورت ماهیانه به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌کنند. اما در دسته‌ی دوم، سود از طریق خرید و فروش واحدهای صندوق و بهره‌گیری از نوسانات قیمت آنها حاصل می‌شود و تقسیم سود دوره‌ای وجود ندارد.
هدف اصلی این صندوق‌ها، ایجاد بستری امن و کم‌ریسک برای سرمایه‌گذاری است. به همین دلیل، بخش عمده‌ی دارایی‌های این صندوق‌ها به سپرده‌های بانکی و اوراق بهادار با درآمد ثابت اختصاص می‌یابد. اوراق مشارکت، اوراق اجاره، اسناد خزانه اسلامی و سایر اوراق مشابه، از جمله ابزارهایی هستند که در پرتفوی این صندوق‌ها جای می‌گیرند.
صندوق ETF بخشی
صندوق‌های سرمایه‌گذاری بخشی، گونه‌ای از صندوق‌های مشترک یا ETF هستند که به جای تنوع‌بخشی در صنایع گوناگون، بر روی یک بخش خاص از بازار تمرکز می‌کنند. این رویکرد، به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد تا به طور کامل از رشد و سودآوری یک صنعت مشخص بهره‌مند شوند. برای مثال، صندوقی که در بخش فناوری سرمایه‌گذاری می‌کند، سبد سهام خود را از شرکت‌های فعال در حوزه‌های نرم‌افزار، سخت‌افزار، اینترنت و… تشکیل می‌دهد.
این نوع صندوق‌ها، گستره وسیعی از صنایع را پوشش می‌دهند؛ از فلزات اساسی و پتروشیمی گرفته تا فناوری، صنایع غذایی و املاک و مستغلات.
تفاوت صندوق قابل معامله در بورس و صندوق صدور و ابطال چیست؟
با اینکه صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله و مبتنی بر صدور و ابطال، هر دو فرصت سرمایه‌گذاری هدفمند با مبالغ اندک را در اختیار سرمایه‌گذاران خرد قرار می‌دهند، اما تفاوت‌های مهمی نیز با هم دارند.
هر دو نوع صندوق، سبد متنوعی از اوراق بهادار را تحت مدیریت متخصصان بازار سرمایه ارائه می‌دهند. با این حال، در جزئیات سازوکار و نحوه‌ی فعالیت این دو نوع صندوق، تمایزاتی وجود دارد که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت
تفاوت قیمت معامله و NAV
در بازارهای مالی، صندوق‌های ETF ابزاری برای سرمایه‌گذاری هستند که شباهت زیادی به سهام دارند. این صندوق‌ها در طول روز در بورس معامله می‌شوند و قیمت آنها بر اساس میزان عرضه و تقاضا تعیین می‌گردد. این در حالی است که قیمت واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری متعارف (صدور و ابطالی) تنها بر اساس ارزش خالص دارایی‌های (NAV) آنها محاسبه می‌شود.
به عبارت دیگر، در صندوق‌های ETF، ممکن است قیمت معامله با NAV تفاوت داشته باشد. این تفاوت به دلیل نوسانات بازار و تمایل سرمایه‌گذاران به خرید یا فروش واحدهای صندوق ایجاد می‌شود. اگر قیمت معامله از NAV بالاتر باشد، اصطلاحاً حباب قیمتی شکل گرفته است. برعکس، اگر قیمت معامله پایین‌تر از NAV باشد، نشان می‌دهد که واحدهای صندوق با قیمتی کمتر از ارزش واقعی خود معامله می‌شوند.
سرمایه‌گذارانی که قصد خرید واحدهای ETF را دارند، باید به این نکته توجه کنند و سعی کنند واحدها را در قیمتی نزدیک به NAV خریداری نمایند. این امر به آنها کمک می‌کند تا از پرداخت هزینه اضافی برای واحدها جلوگیری کنند و بازدهی سرمایه‌گذاری خود را افزایش دهند.
میزان نقدشوندگی
یکی از مزایای برجسته صندوق‌های ETF، قابلیت نقدشوندگی بالای آنهاست. این صندوق‌ها به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهند تا به سرعت و سهولت، واحدهای خود را در بازار معامله کنند. این در حالی است که برخی از انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری، مانند صندوق‌های با سازوکار صدور و ابطال، ممکن است برای خرید و فروش به زمان بیشتری نیاز داشته باشند.
نحوه معامله
در بازار بورس، دو نوع صندوق سرمایه‌گذاری وجود دارد که روش معامله و تعیین قیمت آنها با یکدیگر متفاوت است.
نوع اول، صندوق‌های قابل معامله در بورس هستند که همانند سهام شرکت‌ها، در طول ساعات معاملات بازار، خرید و فروش می‌شوند. قیمت این صندوق‌ها نیز مانند سهام، بر اساس میزان عرضه و تقاضا در بازار تعیین می‌شود و به طور مداوم در حال نوسان است.
اما نوع دوم، صندوق‌های صدور و ابطالی نام دارند. این صندوق‌ها به طور مستقیم و از طریق شرکت مدیریت صندوق یا کارگزاری‌ها معامله می‌شوند. برخلاف صندوق‌های قابل معامله، قیمت این صندوق‌ها در طول روز ثابت است و در پایان هر روز کاری، بر اساس ارزش خالص دارایی‌های (NAV) صندوق محاسبه و اعلام می‌شود.
ساعت معاملات صندوق های قابل معامله در بورس
در دنیای پرشتاب معاملات، اطلاع از زمان دقیق خرید و فروش ابزارهای مالی از اهمیت بالایی برخوردار است. صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله نیز از این قاعده مستثنی نیستند. این صندوق‌ها، به جز روزهای تعطیل رسمی، از شنبه تا چهارشنبه، بین ساعت 9 صبح تا 3 بعدازظهر آماده انجام معامله هستند.
لازم به ذکر است که پیش از آغاز رسمی معاملات، فرصتی ۱۵ دقیقه‌ای، از ساعت ۸:۴۵ تا ۹ صبح، برای ثبت سفارش‌های اولیه در نظر گرفته شده است. این امکان به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا با آمادگی بیشتری وارد بازار شوند.
البته صندوق‌های کالایی مبتنی بر سکه طلا از این قاعده مستثنی هستند و زمان معاملات آنها از ساعت ۱۲ ظهر تا ۳ بعدازظهر خواهد بود.برای اطلاع دقیق از جزئیات و ساعات معاملاتی هر یک از صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله، می‌توانید به جدول مربوطه مراجعه فرمایید.
بهترین صندوق سرمایه‌گذاری ETF
در دنیای سرمایه‌گذاری، صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF) به عنوان ابزاری کارآمد و جذاب برای سرمایه‌گذاران شناخته می‌شوند. در میان این صندوق‌ها، برخی عملکرد درخشانی را در یک سال اخیر به نمایش گذاشته‌اند. به عنوان مثال، صندوق شاخصی هم‌وزن شاخصی کیان که نوعی صندوق شاخصی است، بازدهی قابل توجهی را نصیب سرمایه‌گذاران خود کرده است.
علاوه بر این، صندوق‌های درآمد ثابت نیز به عنوان گزینه‌ای کم‌ریسک برای سرمایه‌گذاری مطرح هستند. در این میان، صندوق درآمد ثابت کیان با عملکرد مطلوب خود، توجه سرمایه‌گذاران را به خود جلب کرده است.
برای بررسی دقیق‌تر و مقایسه عملکرد ETF ها، می‌توانید به وبسایت fipiran.com مراجعه کنید. در این سایت، لیستی از صندوق‌ها به همراه اطلاعات مربوط به آنها ارائه شده است. صندوق‌های قابل معامله در بورس با علامت دایره سبز رنگ که عبارت ETF بر روی آن درج شده، مشخص شده‌اند.
یکی از امکانات مفید این وبسایت، قابلیت دسته‌بندی صندوق‌های ETF بر اساس بازدهی است. با استفاده از این قابلیت، می‌توانید صندوق‌ها را از بیشترین بازدهی تا کمترین بازدهی مرتب کنید و عملکرد آنها را با یکدیگر مقایسه کنید.در نهایت، برای سرمایه‌گذاری در ETF ها، توصیه می‌شود ابتدا با بررسی دقیق بازدهی و عملکرد هر صندوق، بهترین گزینه را انتخاب کرده و سپس اقدام به خرید واحدهای آن نمایید.
