تفاوت DPS و EPS در بورس چیست؟

سودآوری شرکت‌ها در بازار بورس از مهم‌ترین معیارهای تحلیل بنیادی به شمار می‌رود. برای ارزیابی این سود، اغلب سرمایه‌گذاران به صورت فصلی و سالیانه دو شاخص کلیدی را بررسی می‌کنند: سود هر سهم (EPS) و سود تقسیمی هر سهم (DPS). در این مقاله، این دو مفهوم مهم را به طور کامل توضیح خواهیم داد تا درک درستی از آنها به دست آورید.

EPS یا سود هر سهم چیست؟

سود به ازای هر سهم یا EPS، معیاری حیاتی در تحلیل بنیادی شرکت‌ها به شمار می‌آید. این شاخص نشان می‌دهد که یک شرکت به ازای هر سهم، چه میزان سود خالص کسب کرده است. این عدد، نقشی کلیدی در تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاران ایفا می‌کند و معمولاً در تابلو معاملاتی شرکت‌ها در وب‌سایت‌هایی مانند tsetmc، در کنار دیگر نسبت‌های ارزش‌گذاری، قابل مشاهده است.

شاید این پرسش برای شما پیش بیاید که دقیقاً مفهوم EPS چیست؟ به زبان ساده، EPS سودی است که با خرید هر سهم به شما تعلق می‌گیرد. برای روشن‌تر شدن موضوع، به مثال تصویر بالا توجه کنید؛ اگر یک سهم از شرکت «کیمیاتک» را با قیمت ۱۲,۱۲۰ ریال خریداری کنید، در مجمع عمومی سالیانه آن شرکت، مبلغ ۱,۴۸۲ ریال سود دریافت خواهید کرد.

البته EPS به تنهایی برای ارزیابی ارزش یک سهم کافی نیست. برای تحلیل دقیق‌تر، باید آن را در کنار نسبت‌های دیگری مانند P/E بررسی کنید. علاوه بر این، نگاهی به روند پرداخت DPS (سود نقدی به ازای هر سهم) در دوره‌های گذشته نیز می‌تواند به شما در انتخاب شرکت‌های با EPS بالا کمک کند. در ادامه، به مفهوم DPS خواهیم پرداخت، اما پیش از آن، لازم است با انواع EPS آشنا شوید.

مراحل مشاهده EPS در سایت TSETMC:

1. جستجوی نماد: ابتدا وارد سایت tsetmc.com شوید. در قسمت جستجو، نام یا نماد شرکت مورد نظر خود را تایپ کنید.
2. ورود به صفحه نماد: پس از جستجو، روی نماد شرکت کلیک کنید تا به صفحه اختصاصی آن منتقل شوید.
3. یافتن EPS: در این صفحه، یک بخش به نام «اطلاعات بنیادی» یا در همان ابتدای تابلوی معاملاتی، می‌توانید اطلاعات مربوط به EPS و P/E سهم را مشاهده کنید. این عدد معمولاً بر اساس سود ۱۲ ماهه اخیر (TTM) نمایش داده می‌شود.

علاوه بر این، شما می‌توانید برای مشاهده جزئیات دقیق‌تر و صورت‌های مالی شرکت، به سامانه کدال (codal.ir) مراجعه کنید. در این سامانه، با جستجوی نماد شرکت، به گزارش‌های مالی آن دسترسی پیدا کرده و می‌توانید EPS محقق‌شده را در صورت سود و زیان شرکت ببینید.

بیشتر بخوانید:صورت جریان وجوه نقد چیست؟

انواع EPS

تحلیلگران و سرمایه‌گذاران برای ارزیابی جامع سودآوری یک شرکت، EPS را در سه حالت مختلف بررسی می‌کنند: گذشته، حال و آینده. این سه نوع EPS عبارتند از:

• سود محقق‌شده (EPS TTM): این نوع EPS که ساده‌ترین و در دسترس‌ترین شاخص است، بر اساس عملکرد مالی ۱۲ ماه گذشته شرکت محاسبه می‌شود. در واقع، زمانی که شما تابلوی معاملاتی یک سهم را در وب‌سایت‌ها مشاهده می‌کنید، EPS نمایش داده‌شده همان EPS TTM است. شرکت‌ها موظف‌اند در پایان هر فصل از سال مالی خود، گزارش سود محقق‌شده را منتشر کنند. جمع سودهای چهار فصل اخیر، EPS TTM را تشکیل می‌دهد.
• سود تعدیل‌شده (Adjusted EPS): این نوع از EPS با هدف ارائه تصویری واقعی‌تر از سودآوری یک شرکت محاسبه می‌شود. تحلیلگران در این روش، رویدادهای غیرتکراری را از سود خالص کسر یا به آن اضافه می‌کنند تا تأثیر آن‌ها را خنثی کنند. برای مثال، اگر شرکتی بخش عمده سود خود را از فعالیت‌های اصلی خود (مانند فروش محصولات لبنی) به دست آورد، اما در یک دوره مالی خاص، بخشی از دارایی‌های غیرعملیاتی خود (مانند یک ملک) را به فروش برساند، تحلیلگر می‌تواند سود حاصل از فروش آن ملک را از سود خالص کسر کند. در چنین شرایطی، EPS تعدیل‌شده از EPS واقعی کمتر خواهد بود.
• سود پیش‌بینی‌شده (Forward EPS): این شاخص، پیش‌بینی مقدار سودی است که یک شرکت برای پایان سال مالی خود برآورد می‌کند. EPS پیش‌بینی‌شده با توجه به شرایط اقتصادی و چشم‌انداز آینده شرکت ارائه می‌شود و تنها یک تخمین از سود احتمالی آینده است. برای مشاهده EPS پیش‌بینی‌شده یک شرکت، می‌توانید به وب‌سایت کدال (codal.ir) مراجعه کنید. پس از جستجوی نماد مورد نظر، به بخش «گزارش‌های تفسیری مدیریت» بروید. در این گزارش، می‌توانید اطلاعات مربوط به تحلیل حساسیت و پیش‌بینی‌های مدیریت را پیدا کنید.

فرمول محاسبه EPS

برای محاسبه سود محقق‌شده به ازای هر سهم، می‌توانید از فرمول زیر استفاده کنید:

توجه داشته باشید که در بازار بورس ایران، سهام ممتاز وجود ندارد و تمامی سهام شرکت‌ها عادی هستند. بنابراین، در محاسبه EPS شرکت‌های بورسی، نیازی به کسر سود سهام ممتاز نیست. حالا که با انواع EPS و نحوه محاسبه آن آشنا شدید، بهتر است به سراغ DPS برویم.

نکته مهم

در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و فرابورس، برخلاف برخی شرکت‌های خارجی، مفهومی به نام سهام ممتاز وجود ندارد. تمام سهام منتشر شده توسط این شرکت‌ها از نوع عادی هستند. به همین دلیل، در محاسبه فرمول سود هر سهم (EPS)، بخش مربوط به سود سهام ممتاز لحاظ نمی‌شود و مقدار آن همیشه صفر است.

اکنون که با انواع سود به ازای هر سهم و روش محاسبه آن آشنا شدید، نوبت به شناخت مفهوم مهم دیگری به نام سود نقدی به ازای هر سهم یا DPS می‌رسد. این دو مفهوم در کنار یکدیگر، تصویر کامل‌تری از عملکرد شرکت به سرمایه‌گذار ارائه می‌دهند.

بیشتر بخوانید:راهنمای نسبت‌های مالی+چرا اهمیت دارد؟

 

سود نقدی به ازای هر سهم (DPS): تعریفی کامل

سود نقدی به ازای هر سهم یا DPS، مبلغی است که شرکت از کل سود خالص خود (EPS) به سهامداران پرداخت می‌کند. این شاخص برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال دریافت سود دوره‌ای هستند، اهمیت زیادی دارد. تصمیم‌گیری در مورد میزان سود قابل تقسیم، بر عهده هیئت مدیره شرکت است؛ با این حال، طبق قوانین سازمان بورس، شرکت‌ها موظف هستند حداقل ۱۰٪ از سود خالص سالانه خود را به عنوان سود انباشته نگه دارند.

چه کسانی سود DPS را دریافت می‌کنند و چگونه پرداخت می‌شود؟

DPS به عنوان یک مزیت مالی، به سهامدارانی تعلق می‌گیرد که تا زمان برگزاری مجمع عمومی سالیانه، مالک سهام شرکت باشند. بنابراین، اگر سهامدار پیش از این مجمع سهام خود را بفروشد، از دریافت سود محروم خواهد شد.

شرکت‌ها معمولاً جزئیات مربوط به زمان‌بندی پرداخت سود و تاریخ برگزاری مجمع را از طریق سامانه کدال به اطلاع عموم می‌رسانند تا سهامداران از این موضوع مطلع شوند.

تفاوت کلیدی بین DPS و EPS

همان‌طور که دیدیم، DPS و EPS دو مفهوم مجزا هستند. EPS سودی است که شرکت در طول یک سال مالی و به صورت فصلی (هر سه ماه) کسب می‌کند، در حالی که DPS بخشی از این سود است که پس از تأیید هیئت مدیره و در پایان سال مالی، بین سهامداران تقسیم می‌شود. برای انتخاب شرکتی با وضعیت بنیادی قوی، بهتر است علاوه بر این دو شاخص، نسبت P/E را نیز بررسی کنید تا با دیدی جامع‌تر تصمیم‌گیری کنید.

جمع بندی:

تحلیل سودآوری شرکت‌ها، بخش مهمی از سرمایه‌گذاری در بورس است و همان‌طور که در این مقاله اشاره شد، دو معیار اصلی **سود به ازای هر سهم (EPS) و **سود نقدی به ازای هر سهم (DPS) نقش کلیدی در این ارزیابی دارند.

EPS نشان‌دهنده توانایی شرکت در کسب سود است که می‌تواند به عنوان معیاری برای رشد و کارایی آن مورد استفاده قرار گیرد. از سوی دیگر، DPS سهمی است که سهامداران به صورت نقدی از این سود دریافت می‌کنند. با بررسی دقیق این دو شاخص، به‌ویژه در کنار نسبت‌های دیگری مانند P/E، می‌توانید دیدگاهی جامع و کامل از وضعیت مالی یک شرکت به دست آورید.

سرمایه‌گذاران موفق، همواره با در نظر گرفتن این معیارها و تحلیل دقیق آن‌ها، تصمیمات هوشمندانه‌ای اتخاذ می‌کنند. فراموش نکنید که بررسی روندهای گذشته و پیش‌بینی‌های آینده، کلید انتخاب سهام ارزشمند است. با دانش و تحلیل دقیق، می‌توانید در دنیای پرنوسان بورس، گام‌های مطمئنی بردارید.

آرمان تدبیر با ارائه تحلیل‌های تخصصی و آموزش‌های کاربردی، در این مسیر همراه شماست تا با اطمینان بیشتری به سرمایه‌گذاری بپردازید.