بورس اوراق بهادار تهران چیست؟راهنمای کامل
بازار بورس اوراق بهادار، عرصه‌ای پویا و جذاب برای سرمایه‌گذاری است که به افراد و شرکت‌ها امکان می‌دهد تا در اوراق بهادار و اسناد مالی با ارزش، به خرید و فروش بپردازند. این بازار با هدف کاهش ریسک سرمایه‌گذاری و حمایت از سرمایه‌گذاران ایجاد شده است.
در گذشته، سرمایه‌گذاران در مواجهه با زیان‌های مالی، به تنهایی بار مسئولیت را به دوش می‌کشیدند و این امر می‌توانست به ورشکستگی کامل آنها منجر شود. برای جلوگیری از این اتفاق و حمایت از سرمایه‌گذاران، بسیاری از کشورها اقدام به تاسیس بازار بورس اوراق بهادار نمودند.
این بازار به عنوان یک شرکت سهامی عام اداره می‌شود و شرکت‌های سهامی مختلف می‌توانند با رعایت ضوابط و مقررات، در آن حضور یابند و اوراق مشارکت و سهام خود را به سرمایه‌گذاران عرضه کنند.
تقویت بازار بورس اوراق بهادار می‌تواند به رونق اقتصادی کشور و افزایش سرمایه سرمایه‌گذاران کمک کند. البته برای دستیابی به موفقیت در این بازار، تسلط بر قوانین و ضوابط سازمان بورس ضروری است.
ما در این مسیر همراه شما خواهیم بود و با آموزش قوانین بورسی، شما را در دنیای سرمایه‌گذاری یاری خواهیم کرد.
تاریخچه بورس اوراق بهادار در ایران
بازار بورس اوراق بهادار تهران، فعالیت رسمی خود را در ایران از پانزدهم بهمن‌ماه سال 1346 آغاز نمود. این شروع با پذیرش بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران در این بازار همزمان بود. پیش از این، در مقاله‌ای با عنوان «تاریخچه بورس اوراق بهادار در ایران»، به بررسی دقیق و جامع سیر تکوین و تحولات این بازار پرداخته‌ایم که مطالعه آن می‌تواند برای علاقه‌مندان مفید واقع شود.
در این ویرایش، سعی شده است تا با حفظ مفهوم اصلی متن، ساختار و واژگان به طور کامل تغییر یابد. به این منظور، از افعال و عبارات جایگزین استفاده شده و ترتیب جملات نیز تغییر کرده است. همچنین، با اضافه کردن جزئیاتی مانند اشاره به مقاله “تاریخچه بورس اوراق بهادار در ایران”، متن غنی‌تر و خوانایی آن نیز افزایش یافته است.
اهداف بازار بورس اوراق بهادار
بازار بورس اوراق بهادار، بستری پویا و قانونمند برای داد و ستد سرمایه است که با اهدافی والا، در مسیر رشد و شکوفایی اقتصادی کشور گام برمی‌دارد. در این عرصه، فناوری‌های نوین، راه را برای توسعه بازار هموار می‌سازند و شرکت‌های ایرانی، با جذب سرمایه‌های سرگردان، به سوی بالندگی و پیشرفت رهنمون می‌شوند.
شفافیت اطلاعاتی و قیمت‌گذاری عادلانه، از ارکان اصلی این بازار است که به کنترل و تنظیم بازار محصولات اساسی می‌انجامد. این شفافیت، اعتماد سرمایه‌گذاران را جلب کرده و آنان را به حضور فعال در این عرصه ترغیب می‌کند.
بازار بورس، نه تنها فرصت‌های شغلی جدید ایجاد می‌کند و سرمایه‌های انسانی را به کار می‌گیرد، بلکه با کاهش نرخ بیکاری، به بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی جامعه کمک شایانی می‌کند.
در این بستر امن و مطمئن، معاملات قانونی با کمترین ریسک ممکن انجام می‌شود و سرمایه‌گذاران می‌توانند با خیالی آسوده، به داد و ستد اوراق بهادار بپردازند.
همچنین، بازار بورس، پلی مستحکم میان شرکت‌های تولیدی و سرمایه‌گذاران ایجاد می‌کند و دسترسی آسان به این شرکت‌ها را فراهم می‌سازد. این امر، به تعامل سازنده میان عرضه‌کنندگان و خریداران منجر شده و به رونق تولید و افزایش کارایی اقتصادی کمک می‌کند.در مجموع، بازار بورس اوراق بهادار، با فراهم آوردن بستری شفاف، کارآمد و قانونمند، در مسیر توسعه اقتصادی کشور، نقشی حیاتی ایفا می‌کند.
جایگاه بورس در اقتصاد
اقتصاد هر کشور، همچون سیستم پیچیده، از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است که در تعامل با یکدیگر، حیات اقتصادی آن را تضمین می‌کنند. این بخش‌ها را می‌توان به دو دسته اصلی تقسیم کرد: بخش واقعی و بخش مالی.بخش واقعی، به تولید و مبادله کالاها و خدماتی می‌پردازد که نیازهای ملموس جامعه را برطرف می‌سازد. از نان و مسکن گرفته تا خدمات درمانی و آموزشی، همگی در این بخش جای می‌گیرند. بازار کار نیز که در آن نیروی انسانی به عنوان یکی از عوامل اصلی تولید به کار گرفته می‌شود، جزئی از این بخش پویا و حیاتی است.
اما در کنار این بخش ملموس، بخش دیگری نیز وجود دارد که به جریان روان سرمایه در اقتصاد کمک می‌کند: بخش مالی. در این بخش، به جای کالاها و خدمات، اوراق بهادار مورد معامله قرار می‌گیرند. بازار پول، سرمایه و بیمه، سه رکن اصلی این بخش را تشکیل می‌دهند.
بازار سرمایه، به عنوان یکی از ارکان اصلی بخش مالی، نقشی کلیدی در تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی و هدایت سرمایه‌های سرگردان به سمت فعالیت‌های مولد ایفا می‌کند. این بازار خود از زیرمجموعه‌های مختلفی تشکیل شده است که بورس اوراق بهادار، فرابورس، بورس کالا و بورس انرژی از جمله مهم‌ترین آنها هستند.در واقع، بازارهای مالی را می‌توان به قلب تپنده اقتصاد تشبیه کرد که با تسهیل جریان سرمایه، به رشد و توسعه اقتصادی کشور کمک شایانی می‌کنند.
بازارهای بورس اوراق بهادار
بورس اوراق بهادار: قلب تپنده بازار سرمایه ایران، بورس اوراق بهادار است که به عنوان شاخص اصلی وضعیت اقتصادی کشور شناخته می‌شود. این بورس با فراهم آوردن امکان خرید و فروش سهام شرکت‌های مختلف، به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد تا در سودآوری بنگاه‌های اقتصادی سهیم شوند. بورس اوراق بهادار خود به دو بازار اصلی تقسیم می‌شود:
تابلوی اصلی بازار اول
برای ورود به عرصه رقابت در تابلوی اصلی بازار اول، شرکت‌ها ملزم به رعایت استانداردهای دقیقی هستند. این استانداردها شامل سرمایه ثبت شده حداقل هزار میلیارد ریال، شناوری سهام به میزان 20 درصد و سابقه فعالیت مستمر به مدت سه سال در بورس اوراق بهادار می‌شود. علاوه بر این، شرکت‌های متقاضی باید در سه دوره مالی متوالی منتهی به پذیرش، سودآوری مداوم را تجربه کرده و فاقد هرگونه زیان انباشته باشند.
همچنین، نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها باید حداقل 30 درصد باشد و شرکت نباید هیچگونه محکومیت مالی داشته باشد. در نهایت، ارائه صورت‌های مالی حسابرسی شده توسط حسابرس معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار، آخرین گام برای پذیرش در تابلوی اصلی بازار اول است.
تابلوی فرعی بازار اول
برای ورود به تابلوی فرعی بازار اول، شرکت‌ها باید مجموعه‌ای از الزامات را برآورده کنند. این الزامات شامل حداقل سرمایه 500 میلیارد ریالی، 15 درصد سهام شناور آزاد، سه سال سابقه فعالیت مستمر، ارائه صورت‌های مالی حسابرسی‌شده توسط حسابرس معتمد سازمان بورس، سودآوری در دو سال مالی گذشته و نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها حداقل 20 درصد می‌باشد.
مقایسه شرایط پذیرش در تابلوی فرعی و اصلی بازار اول نشان می‌دهد که ورود به تابلوی فرعی با سهولت بیشتری انجام می‌شود. این موضوع در خصوص مقایسه بورس و فرابورس نیز صادق است، به طوری که می‌توان گفت مهم‌ترین تمایز این دو بازار در شرایط پذیرش شرکت‌ها نهفته است.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد تفاوت‌های بورس و فرابورس، می‌توانید به مقاله «بازار فرابورس چیست؟» مراجعه نمایید.
بازارشرکت‌های متقاضی باید حداقل دو سال سابقه فعالیت مستمر و موفق قبل از درخواست پذیرش در بورس اوراق بهادار را دارا باشند. همچنین، سرمایه ثبت شده این شرکت‌ها نباید کمتر از 200 میلیارد ریال باشد که نشان‌دهنده توانایی مالی و تعهد آنها به بازار سرمایه است.
سهام شناور و حقوق صاحبان سهام:
شرکت‌ها ملزم به ارائه حداقل 10٪ از سهام خود به صورت شناور آزاد در بازار هستند. این امر نقدشوندگی سهام و مشارکت بیشتر سرمایه‌گذاران را تسهیل می‌کند. علاوه بر این، نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌های شرکت باید حداقل 15٪ باشد که نشانگر سلامت مالی و ساختار سرمایه مناسب است.
سودآوری و شفافیت مالی:
شرکت‌ها باید در یک دوره مالی منتهی به زمان پذیرش، سودآوری داشته باشند و صورت‌های مالی حسابرسی شده خود را ارائه دهند. همچنین، نباید هیچگونه زیان انباشته‌ای در سابقه مالی آنها وجود داشته باشد. این الزامات، شفافیت مالی و عملکرد مثبت شرکت را تضمین می‌کند.
در مجموع، پذیرش در بازار دوم بورس، فرصت‌های بی‌نظیری را برای رشد و توسعه شرکت‌ها فراهم می‌کند. با این حال، رعایت دقیق الزامات و شرایط، برای حفظ سلامت بازار و اعتماد سرمایه‌گذاران ضروری است.
شرایط خرید بورس اوراق بهادار
برای ورود به این عرصه و آغاز سرمایه‌گذاری، مراحل زیر را باید طی کنید:
مرحله اول) مراجعه با سامانه کمان آرمان تدبیر
برای ورود به دنیای سرمایه‌گذاری در بورس، نخستین گام، ثبت نام در کارگزاری آرمان تدبیر است. این کارگزاری به عنوان واسطه شما و سازمان بورس اوراق بهادار عمل کرده و اطلاعات هویتی شما را برای احراز هویت و تایید صلاحیت به مراجع ذیصلاح ارسال می‌کند.
با ثبت نام در کارگزاری آرمان تدبیر، علاوه بر اینکه می توانید در سامانه سجام ثبت ـنجام دهید می‌توانید سفر خود را در بازار سرمایه آغاز کنید و از فرصت‌های بی‌نظیر آن بهره‌مند شوید.
مرحله دوم) عضویت در سامانه سجام
برای ورود به دنیای سرمایه‌گذاری در بورس، احراز هویت شما امری ضروری است. این فرآیند از طریق سامانه‌ای که به منظور جلوگیری از پولشویی طراحی شده، انجام می‌شود. تمامی متقاضیان، اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی، موظف به ثبت اطلاعات و تکمیل مراحل احراز هویت در این سامانه می‌باشند. در غیر این صورت، امکان حضور و فعالیت در بازار بورس را نخواهند داشت.
پس از ارائه مدارک هویتی، شامل تصویر کارت ملی و شناسنامه، به کارگزاری و ثبت‌نام در سامانه مذکور، کد بورسی شما صادر خواهد شد. این کد، که مجوز ورود شما به بازار بورس است، طی چند روز به آدرس ایمیل شما ارسال می‌گردد. همزمان با کد بورسی، یک کد آنلاین نیز برای شما ارسال می‌شود که امکان انجام معاملات اوراق بهادار را فراهم می‌سازد.
با دریافت کد آنلاین، می‌توانید وارد سامانه معاملاتی بورس اوراق بهادار شوید. لازم به ذکر است که فعالیت شما در بازار منوط به گذشت حداقل یک ماه از تاریخ صدور کد بورسی می‌باشد.
مرحله سوم) پرداخت مبلغ به حساب معاملاتی
برای شروع سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار، لازم است حداقل مبلغ 500 هزار تومان به حسابی که برای انجام معاملات نزد کارگزاری افتتاح کرده‌اید، واریز کنید. این حساب واسطه‌ای امن بین شما و فروشنده اوراق بهادار خواهد بود و کارگزار نقش تسهیل‌گر این ارتباط را ایفا می‌کند.
مرحله چهارم) خرید اوراق بهادار
در گام نهایی، به پلتفرم معاملاتی وارد شوید و سهام مورد نظرتان را برای خرید برگزینید. پس از انتخاب، کارگزار درخواست شما را بررسی و به سامانه معاملات بورس ارسال می‌کند. در صورت تایید، سهام به مالکیت شما در می‌آید.
شرایط سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار
برای ورود به دنیای پر هیجان بورس و سرمایه‌گذاری در سهام، گام‌های اولیه‌ای وجود دارد که پیمودن آنها ضروری است. نخست، باید کد بورسی خود را دریافت کنید که به منزله مجوز ورود شما به این بازار است. در کنار این، ثبت‌نام در سامانه سجام و احراز هویت نیز از الزامات اولیه برای شروع فعالیت در بورس محسوب می‌شود. اما پیش از هر اقدامی، به خاطر داشته باشید که کسب دانش و آگاهی در زمینه سرمایه‌گذاری از اهمیت بالایی برخوردار است. شرکت در دوره‌های آموزشی معتبر و مطالعه منابع مفید، شما را با مفاهیم و اصول سرمایه‌گذاری آشنا کرده و مسیر موفقیت در این عرصه را هموارتر می‌سازد.
