انواع نمودار در تحلیل تکنیکال
در دنیای تحلیل تکنیکال، ابزارهای بصری متنوعی برای نمایش نوسانات قیمت به کار گرفته می‌شوند. این ابزارها طیف وسیعی از انواع نمودار در تحلیل تکنیکال را شامل می‌شوند که هر یک با رویکردی منحصربه‌فرد، داده‌های قیمتی را مصور می‌سازند؛ از الگوهای رایجی چون نمودار خطی و شمعی ژاپنی گرفته تا ساختارهای تخصصی‌تر.
هر نمودار در تحلیل تکنیکال، در واقع، گزارشی تصویری از کارنامه قیمت یک دارایی در گذر زمان ارائه می‌دهد. فعالان بازار با واکاوی این نگاره‌های قیمتی، می‌کوشند تا چشم‌انداز آتی قیمت را در بازارهای مالی گوناگون، اعم از سهام، ارزهای دیجیتال یا فلزات گران‌بها، ارزیابی و پیش‌بینی کنند. در ادامه، به تشریح کامل این نمودارها و چگونگی تفسیر اطلاعات نهفته در آن‌ها خواهیم پرداخت.
نمودار چیست؟
تصاویر گرافیکی حاوی اطلاعات قیمت اوراق بهادار، همان نمودار در تحلیل تکنیکال هستند. به بیان دیگر، نمودار در تحلیل تکنیکال نمایشی از داده‌های گذشته است که بر مبنای قیمت و حجم معاملات در بازه‌های زمانی متفاوت شکل می‌گیرد. استفاده از این ابزار گرافیکی بسیار رایج بوده و تحلیل‌گران تکنیکال به طور معمول به آن اتکا می‌کنند.
یک نمودار سهام از دو مؤلفه کلیدی قیمت و زمان شکل می‌گیرد؛ بنابراین، با انتخاب تایم‌فریم‌های مختلف، ظاهر نمودار در تحلیل تکنیکال نیز دستخوش تغییر می‌شود. علاوه بر این، داده‌های قیمتی می‌توانند به دو شیوه حسابی یا لگاریتمی در نمودار در تحلیل تکنیکال نمایش داده شوند. از دیگر انواع نمودار در تحلیل تکنیکال که در نرم‌افزارهای تحلیلی بازار سرمایه ایران قابل انتخاب هستند، می‌توان به نمودارهای تعدیل‌شده و تعدیل‌نشده اشاره کرد. نوع و مقیاس هر نمودار در تحلیل تکنیکال بر اساس اهمیت اطلاعات برای تحلیل‌گر و نیازهای spécifique او تعیین می‌شود.
در فرایند ایجاد و ترسیم انواع نمودار در تحلیل تکنیکال، چهار قیمت اصلی نقش اساسی ایفا می‌کنند: قیمت باز شدن، بالاترین قیمت، پایین‌ترین قیمت و قیمت بسته شدن.
دسته‌بندی اصلی انواع نمودار در تحلیل تکنیکال شامل نمودار خطی، نمودار میله‌ای، نمودار شمعی ژاپنی، نمودار هیکن‌آشی و نمودار توخالی (هالو چارت) می‌شود..
بررسی نکات پیش نیاز انواع نمودارها در تحلیل تکنیکال
در یک نمودار در تحلیل تکنیکال استاندارد، قیمت بر محور عمودی و زمان بر محور افقی نمایش داده می‌شود. اغلب انواع نمودار در تحلیل تکنیکال به هر دو عامل قیمت و زمان وابسته‌اند؛ اما برخی مانند نمودار نقطه و رقم، تنها به نوسانات قیمت حساسیت نشان می‌دهند.
نمودار در تحلیل تکنیکال مربوط به قیمت، در هر بازه زمانی کاربرد دارد. این نمایشگرها، که جزو انواع نمودار در تحلیل تکنیکال هستند، به دو شیوه حسابی (نمایش عددی نوسانات قیمت) و لگاریتمی (نمایش درصدی نوسانات قیمت) عرضه می‌شوند.
در بورس ایران، انواع نمودار در تحلیل تکنیکال به دو دسته تعدیل‌نشده (بدون لحاظ سود نقدی و افزایش سرمایه) و تعدیل‌شده (با در نظر گرفتن این تغییرات قیمتی) طبقه‌بندی می‌شوند.
نمودار شمعی
نمودار شمعی ژاپنی یکی از محبوب‌ترین انواع نمودار در تحلیل تکنیکال به شمار می‌رود. این نمودار در تحلیل تکنیکال، گرچه داده‌های متفاوتی نسبت به نمودار میله‌ای عرضه نمی‌کند، اما به دلیل ساختار بصری خاص خود، امکان تفسیر سریع روند قیمت را فراهم می‌آورد. با یک نگاه می‌توان دریافت که قیمت در یک بازه زمانی معین، مسیری صعودی یا نزولی را طی کرده است.
رنگ هر شمع (کندل) در این نمودار، به درک بهتر روند کمک می‌کند؛ معمولاً رنگ سبز یا روشن، نشان‌دهنده افزایش قیمت و رنگ قرمز یا تیره، بیانگر کاهش قیمت در آن دوره زمانی است.
این نمودار که با نام Candlestick نیز شناخته می‌شود، به سبب شباهت ظاهری اجزایش به شمع، اینگونه نام‌گذاری شده است. هر شمع دارای یک “بدنه” و “سایه”هایی در بالا و پایین است. بدنه، فاصله میان قیمت باز شدن و بسته شدن را نمایش می‌دهد، در حالی که سایه‌ها، بالاترین و پایین‌ترین قیمت‌های تجربه شده در آن بازه را مشخص می‌کنند.
دلیل مجبوبیت نمودارهای شمعی
نمودار شمعی ژاپنی، از پرطرفدارترین انواع نمودار در تحلیل تکنیکال، به لطف ساختار واضح خود، امکان تشخیص الگوهای شمعی را فراهم می‌آورد. این الگوها به فعالان بازار کمک می‌کنند تا روند آتی قیمت را در یک نمودار در تحلیل تکنیکال، سریع‌تر و با دید بهتری پیش‌بینی کنند.
با بهره‌گیری از شمع‌های ژاپنی و بررسی ارتباط بدنه کندل‌ها، شناسایی شکاف‌های قیمتی در نمودار در تحلیل تکنیکال تسهیل می‌یابد. فرآیند شکل‌گیری هر کندل، که خود می‌تواند در روش‌هایی چون تابلوخوانی نیز مورد توجه قرار گیرد، اطلاعات مهمی از پویایی بازار در آن بازه زمانی ارائه می‌دهد.
برای تشخیص روند غالب در این نوع نمودار در تحلیل تکنیکال، تمرکز بر بدنه کندل ارجحیت دارد، چرا که سایه‌ها اغلب نشان‌دهنده نوسانات هیجانی و موقتی هستند. اساس الگوهای شمعی بر نوع بدنه استوار است و در ترسیم خطوط روند نیز، هرچند استفاده از سایه‌ها اشتباه نیست، بدنه‌ها معیار اصلی محسوب می‌شوند.
نمودار میله‌ای
نمودار میله‌ای به عنوان یکی از انواع نمودار در تحلیل تکنیکال، دید گسترده‌تری از تحرکات قیمت ارائه می‌کند. این نمودار در تحلیل تکنیکال برای هر دوره زمانی، چهار داده کلیدی قیمت را به تصویر می‌کشد: قیمت آغازین، قیمت پایانی، بالاترین و پایین‌ترین قیمت معامله‌شده.
هر میله در این نمودار شامل یک خط عمودی است که از کمترین تا بیشترین قیمت آن دوره امتداد دارد. یک خط تیره افقی کوچک در سمت چپ این خط عمودی، نشانگر قیمت آغازین و خط تیره‌ای مشابه در سمت راست، مبین قیمت پایانی معاملات است. معمولاً رنگ سبز میله حاکی از صعود قیمت (قیمت پایانی بیشتر از آغازین) و رنگ قرمز آن، نشان‌دهنده نزول قیمت (قیمت آغازین بیشتر از پایانی) می‌باشد.
نمودار خطی
نمودار خطی یکی از پایه‌ای‌ترین اشکال در میان انواع نمودار در تحلیل تکنیکال به شمار می‌رود. این نمودار در تحلیل تکنیکال از طریق اتصال قیمت‌های پایانی سهام در یک محور قیمت-زمان شکل می‌گیرد. هر نقطه در این نمودار، معرف قیمت بسته شدن سهم در بازه زمانی مشخص است؛ مثلاً، در مقیاس روزانه، هر نقطه نشان‌دهنده قیمت پایانی همان روز خواهد بود.
شفافیت و سادگی نمودار خطی، آن را برای نمایش گزارش‌های عمومی از روند بازار و تحرکات قبلی قیمت بسیار مناسب ساخته است. با وجود اینکه صرفاً قیمت‌های پایانی برای ایجاد این نمودار در تحلیل تکنیکال به کار می‌روند، بسیاری از تحلیل‌گران معتقدند قیمت پایانی اهمیت به مراتب بالاتری نسبت به قیمت‌های آغازین، بیشترین و کمترینِ یک دوره معاملاتی دارد.
نمودار شمعی توخالی یا‌هالوچارت (Hollow Candlestick chart)
بسیار عالی! متن شما را با دقت ویراستاری کرده و با رعایت تمام نکات ذکر شده، به شیوه‌ای نوین و مناسب برای وب‌سایت بازنویسی می‌کنم. تلاش شده است تا مفهوم اصلی حفظ شود، اما ساختار و واژگان کاملاً دگرگون شوند و به تعداد کلمات متن اصلی نزدیک باشیم:
نمودار شمعی توخالی، از انواع نمودار در تحلیل تکنیکال محسوب می‌شود. این نمودار در تحلیل تکنیکال اگرچه به شمعی عادی شباهت دارد، اما تعریف کندل صعودی و نزولی در آن متفاوت است.
ساختار شمع توخالی اینگونه تعیین می‌شود:
- قیمت پایانی > قیمت آغازی = کندل توخالی (صعودی)
- قیمت پایانی < قیمت آغازی = کندل توپُر (نزولی)
رنگ کندل نیز، پس از تعیین شکل توخالی یا توپُر، طبق قاعده زیر انتخاب می‌گردد:
- پایانی فعلی > پایانی قبلی = کندل سبز (صعودی)
- پایانی فعلی < پایانی قبلی = کندل قرمز (نزولی)
ظاهر نهایی کندل‌ها از ترکیب این دو قانون حاصل می‌شود. مثلاً، کندلی با قیمت پایانی بالاتر از قیمت آغازی (توخالی)، اگر قیمت پایانی‌اش از کندل قبل نیز بیشتر باشد، توخالی و سبز خواهد بود. معامله‌گران می‌توانند این رنگ‌ها را به دلخواه تغییر دهند.
نمودار هیکن آشی ( Heikin-Ashi Chart)
هیکن آشی، نمونه‌ای دیگر از انواع نمودار در تحلیل تکنیکال، با ظاهری نزدیک به نمودارهای شمعی، خودنمایی می‌کند. تفاوت اصلی در روش محاسبه و نمایش کندل‌ها در این نمودار در تحلیل تکنیکال است که برای هموار_سازی نوسانات زائد قیمت (نویز) و شفاف‌سازی روند برای معامله‌گران طراحی شده. همین فرمول محاسباتی منحصربه‌فرد، وجه تمایز اصلی آن با کندل_استیک‌های ژاپنی است.
برای درک روند در نمودار در تحلیل تکنیکال هیکن آشی، به این موارد توجه کنید:
- کندل‌های سبز متوالی بدون سایه پایینی، نشانگر روند صعودی قوی هستند.
- کندل‌های قرمز پیوسته بدون سایه بالایی، علامت روند نزولی شدید محسوب می‌شوند.
نمودار رنکو (Renko Chart)
نمودار رنکو، از جمله انواع نمودار در تحلیل تکنیکال است که به معامله‌گران در درک بهتر نوسانات قیمت یاری می‌رساند. این مهم با تعیین یک “بلوک” قیمتی مشخص (که اندیکاتور ATR می‌تواند در تعیین آن مفید باشد) توسط کاربر، حاصل می‌شود.
“رنکو” واژه‌ای ژاپنی به معنای آجر است و این نمودار در تحلیل تکنیکال نیز از آجرهایی با اندازه یکسان تشکیل می‌شود. تحلیل‌گر ابتدا اندازه آجر را تعریف می‌کند؛ سپس با حرکت قیمت به اندازه تعریف‌شده و بسته شدن در آن سطح، یک آجر جدید، صعودی یا نزولی، به نمودار اضافه می‌شود.
به عنوان نمونه، برای سهمی با قیمت ۱۰,۵۰۰ ریال، اندازه آجر رنکو را ۵۰۰ ریال در نظر بگیرید. اگر آخرین آجر در محدوده ۱۰,۰۰۰ تا ۱۰,۵۰۰ شکل گرفته باشد، با رشد قیمت تا ۱۱,۰۰۰ ریال و بسته شدن، یک آجر صعودی جدید ظاهر می‌شود. در مقابل، اگر قیمت به ۹,۵۰۰ ریال یا پایین‌تر سقوط کند، یک آجر نزولی شکل می‌گیرد (حتی اگر قیمت به ۹,۴۰۰ برسد، آجر در ۹,۵۰۰ تکمیل می‌گردد).
نمودار کاگی (Kagi Chart)
نمودار کاگی، یکی از انواع نمودار در تحلیل تکنیکال، صرفاً بر اساس نوسانات قیمت و مستقل از زمان شکل می‌گیرد. این نمودار در تحلیل تکنیکال از خطوط عمودی تشکیل شده که با خطوط افقی کوتاهی به هم متصل می‌شوند و یک مسیر پیوسته ایجاد می‌کنند.
واژه “کاگی” از هنر چاپ چوب ژاپنی وام گرفته شده و به ابزار L-شکل راهنما در آن صنعت اشاره دارد. این نمودار در تحلیل تکنیکال چهار نوع خط اصلی دارد: خطوط آن شامل “یین” (نزولی و قرمز)، “یانگ” (صعودی و سبز)، “شانه” (اتصال‌دهنده صعود به نزول) و “کمر” (اتصال‌دهنده نزول به صعود) می‌باشد.
تغییر جهت در نمودار کاگی، مشروط به حرکت قیمت به میزان از پیش تعیین‌شده است. سبز شدن خط به معنای عبور قیمت از سقف کاگی قبلی و قرمز شدن آن، نشان‌دهنده شکست کف پیشین است. برخی معامله‌گران این تغییر رنگ را سیگنال خرید یا فروش می‌دانند.
نمودار ناحیه‌ای HLC (HLC area)
نمودار HLC Area، از جمله نوآوری‌ها در انواع نمودار در تحلیل تکنیکال، به شمار می‌رود. این نمودار در تحلیل تکنیکال، نوسانات قیمت‌های حداکثر (H)، حداقل (L) و پایانی (C) را با خطوط و یک محدوده رنگی متمایز میان آن‌ها، به تصویر می‌کشد.
نمودار ناحیه‌ای (Area Chart)
نمودار در تحلیل تکنیکال نوع Area، از جمله انواع نمودار در تحلیل تکنیکال، به نمودار خطی بسیار نزدیک است. تفاوت کلیدی آن، وجود یک سطح رنگی برای فهم بهتر مسیر و آهنگ تغییرات قیمت می‌باشد.
نمودار خط مبنا (Baseline Chart)
از دیگر انواع نمودار در تحلیل تکنیکال، نمودار خط مبنا یا بیس_لاین است. این نمودار در تحلیل تکنیکال، تحرکات قیمت را در قیاس با یک خط مرجع که تحلیل‌گر آن را تعیین می‌کند، نمایش می‌دهد. برای بهره‌گیری از نمودار بیس_لاین در تریدینگ ویو، لطفاً روی بخش معین‌شده در تصویر نمونه کلیک نمایید.
نمودار رِنج بار (Range Bar Chart)
نمودار “رنج بار” (Range Bar)، از جمله ابزارهای نوین در میان انواع نمودار در تحلیل تکنیکال است که ظاهری شبیه به نمودار میله‌ای دارد. اما وجه تمایز آن، مانند نمودارهای کاگی و رنکو، تمرکز صرف بر تغییرات قیمت برای ایجاد میله‌ها است، نه زمان.
در این نمودار در تحلیل تکنیکال، شرط ظهور یک میله جدید، حرکت قیمت به میزان یک “رنج” یا دامنه مشخص است که معامله‌گر آن را (از ۱ تا ۱۰۰۰) تعیین می‌کند. شکست سقف یا کف این رنج، میله جدیدی را ترسیم می‌کند؛ در غیر این صورت، میله‌ای افزوده نمی‌شود.
برای دارایی‌های پرنوسان، رنج بزرگتری در این نمودار در تحلیل تکنیکال تنظیم می‌شود، در حالی که برای دارایی‌های با نوسان کمتر، رنج کوچکتر کفایت می‌کند.
نمودار لاین بریک (Line Break)
نمودار شکست خطی (Line Break)، که یکی از انواع نمودار در تحلیل تکنیکال به شمار می‌رود، مشابه رنکو و کاجی تنها به قیمت وابسته است و در پلتفرم‌ها کاربرد دارد. این نمودار در تحلیل تکنیکال از خطوط متوالی صعودی و نزولی تشکیل شده و خط جدید هنگامی شکل می‌گیرد که قیمت پایانی، محدوده خطوط پیشین را بشکند.
تعداد خطوط مرجع برای ایجاد خط جدید، در تنظیمات این نمودار در تحلیل تکنیکال قابل‌تغییر است. به‌طور پیش‌فرض، این عدد معمولاً ۳ است. یعنی، بسته‌شدن قیمت بالاتر از سقف سه خط آخر، خطی صعودی ایجاد می‌کند و بسته‌شدن پایین‌تر از کف آن‌ها، خطی نزولی به وجود می‌آورد.
معامله‌گران برای رصد بازار بدون نویز و شناسایی شکست‌های قیمتی، از نمودار لاین بریک در تحلیل تکنیکال خود استفاده می‌کنند.
شخصی‌سازی تنظیمات نمودار در کمان
شخصی‌سازی نمودار قیمتی یکی از ویژگی‌های کاربردی کمان است. برای اعمال تغییرات دلخواه، می‌توانید روی نمودار در تحلیل تکنیکال راست‌کلیک کرده یا آیکون تنظیمات (معمولاً در پایین صفحه) را بفشارید. سپس از پنجره بازشده، گزینه تنظیمات را انتخاب کنید تا وارد محیط سفارشی‌سازی شوید.
بخش تنظیمات کمان به شما امکان می‌دهد جزئیات گوناگون هر نمودار در تحلیل تکنیکال را ویرایش کنید. مثلاً، در نمودارهای شمعی می‌توانید رنگ کندل‌ها را عوض کنید یا برای نمودار خطی، مبنای نمایش قیمت را تعیین نمایید.
جمع بندی
در مجموعه آرمان تدبیر، بر این باوریم که تسلط بر انواع نمودار در تحلیل تکنیکال یکی از پایه‌های اساسی برای فعالیت هوشمندانه در بازارهای مالی است. این مقاله به معرفی و بررسی طیف وسیعی از این ابزارهای بصری، از نمودارهای کلاسیک مانند نمودار خطی و شمعی، تا مدل‌های نوین و تخصصی‌تر اختصاص یافت.
در این راهنما از آرمان تدبیر، کوشیدیم با تشریح کاربرد و جزئیات هر نمودار در تحلیل تکنیکال، از الگوهای رایج گرفته تا ساختارهای کمتر_شناخته‌شده، شما را در مسیر تفسیر بهتر داده‌های بازار یاری رسانیم. هدف نهایی، توانمندسازی شما برای اتخاذ تصمیمات آگاهانه با استفاده از این ابزارها و شناخت فرصت‌ها و ریسک‌های پیش رو است.
امیدواریم مطالعه این مطلب، درک عمیق‌تری از دنیای گسترده انواع نمودار در تحلیل تکنیکال برای شما به ارمغان آورده باشد. مجموعه آرمان تدبیر همواره در کنار شماست تا با ارائه آموزش‌های کاربردی و ابزارهای نوین، نظیر پلتفرم کمان و قابلیت‌های شخصی‌سازی نمودار آن، مسیر موفقیت شما را در بازارهای سرمایه هموارتر نماید.
