معرفی بهترین استراتژی های اختیار معامله

بازار اختیار معامله، عرصهای نوپا اما پررونق در ایران است که فرصتهای بیشماری برای سرمایهگذاران فراهم میکند. با این حال، بسیاری از معاملهگران بدون آشنایی کافی با استراتژیهای این بازار، وارد آن شده و ریسکهای خود را افزایش میدهند.
در این مقاله، به بررسی ده استراتژی کلیدی در بازار آپشن میپردازیم که تسلط بر آنها برای هر سرمایهگذاری ضروری است. این استراتژیها به شما کمک میکنند تا ضمن مدیریت ریسک، بازدهی سرمایهگذاری خود را به حداکثر برسانید.
پیش از ورود به دنیای جذاب استراتژیهای آپشن، اگر با مفاهیم اولیه این بازار آشنایی ندارید، پیشنهاد میکنیم مقاله “قرارداد اختیار معامله در بورس چیست” را مطالعه فرمایید.
1. استراتژی نامتقارن خرید خوشبینانه (Bull Call Spread)
در بازار های مالی، گاهی اوقات پیشبینی دقیق جهت بازار دشوار است. به ویژه در بازارهای صعودی ملایم، که حرکت قیمتها با تردید همراه است، مدیریت ریسک اهمیت ویژهای پیدا میکند. در چنین شرایطی، استراتژی “اختیار خرید خوشبینانه” به عنوان ابزاری کارآمد برای کنترل ریسک و کسب سود مطرح میشود.
این استراتژی، که به طور گسترده توسط معاملهگران حرفهای مورد استفاده قرار میگیرد، بر پایه خرید و فروش همزمان “اختیار خرید” با قیمتهای اعمال متفاوت استوار است. به عبارت دیگر، معاملهگر یک “اختیار خرید” با قیمت اعمال پایینتر خریداری کرده و همزمان یک “اختیار خرید” دیگر با قیمت اعمال بالاتر به فروش میرساند. نکته کلیدی در این استراتژی، انتخاب “اختیار خرید” هایی با سررسید یکسان است.
با اجرای این استراتژی، در صورت نزولی شدن غیرمنتظره بازار، حداکثر زیان معاملهگر محدود میشود. از سوی دیگر، در صورت صعودی شدن بازار، به دلیل پوزیشن خرید اخذ شده، از نقطهای به بعد سودآوری آغاز میشود.
این استراتژی به ویژه زمانی مناسب است که معاملهگر انتظار رشد قیمت را دارد، اما این انتظار با قطعیت کامل همراه نیست. به عنوان مثال، اگر احتمال رشد قیمت سهام 60 درصد و احتمال کاهش آن 40 درصد باشد، استفاده از این استراتژی میتواند ریسک معامله را کاهش داده و سود و زیان را در محدوده مشخصی کنترل کند.
در نمودار “استراتژی اختیار خرید خوشبینانه” میتوان وضعیت سود و زیان این استراتژی را به وضوح مشاهده کرد.
مثال استراتژی Bull Call Spread
فرض کنید سهمی با قیمت فعلی 250 تومان در بازار معامله میشود و شما انتظار رشد قیمت آن را دارید. برای بهرهبرداری از این پیشبینی، میتوانید از استراتژی ترکیبی اختیار خرید استفاده کنید. در این روش، شما همزمان دو قرارداد اختیار خرید با قیمتهای اعمال و سررسید متفاوت خریداری و به فروش میرسانید.
به عنوان مثال، میتوانید یک قرارداد اختیار خرید با قیمت اعمال 250 تومان و سررسید یک سال بعد را به قیمت 20 تومان بخرید و همزمان، یک قرارداد اختیار خرید دیگر با قیمت اعمال 300 تومان و همان سررسید را به قیمت 50 تومان به فروش برسانید.
حال بیایید سود و زیان احتمالی این استراتژی را بررسی کنیم:
- سناریوی اول: افزایش شدید قیمت سهم
اگر در زمان سررسید، قیمت سهم از 300 تومان بیشتر شود، هر دو قرارداد اختیار خرید شما سودآور خواهند بود. در این حالت، شما از قرارداد خرید با قیمت اعمال 250 تومان، 50 تومان (300 – 250) سود کسب میکنید و از قرارداد فروش با قیمت اعمال 300 تومان نیز 30 تومان (50 – 20) سود به دست میآورید. در مجموع، سود شما در این سناریو 80 تومان خواهد بود.
- سناریوی دوم: کاهش قیمت سهم
اگر در زمان سررسید، قیمت سهم کمتر از 250 تومان باشد، هر دو قرارداد اختیار خرید شما زیانده خواهند بود. در این حالت، شما 20 تومان بابت خرید قرارداد با قیمت اعمال 250 تومان ضرر میکنید، اما 30 تومان از محل فروش قرارداد با قیمت اعمال 300 تومان سود کسب خواهید کرد. در مجموع، سود و زیان شما در این سناریو 10 تومان خواهد بود.
- سناریوی سوم: افزایش ملایم قیمت سهم
اگر در زمان سررسید، قیمت سهم بین 250 تا 300 تومان باشد، سود و زیان شما به میزان دقیق قیمت سهم بستگی خواهد داشت.
با توجه به این تحلیل، میتوان نتیجه گرفت که این استراتژی ترکیبی، روشی هوشمندانه برای مدیریت ریسک و افزایش پتانسیل سود در بازارهای نوسانی است. در واقع، با استفاده از این استراتژی، شما میتوانید در شرایط نامطلوب بازار، زیان خود را محدود کنید و در عین حال، در صورت رشد قابل توجه قیمت سهم، سود بیشتری کسب کنید.
لازم به ذکر است که این تحلیل صرفاً جهت آشنایی با مفاهیم پایه استراتژیهای اختیار معامله ارائه شده است و قبل از هرگونه تصمیمگیری سرمایهگذاری، مشورت با کارشناسان مالی ضروری است.
2. استراتژی نامتقارن بدبینانه (Bear Call Spread)
در مواجهه با بازارهای نزولی با شیب ملایم، معاملهگران میتوانند از استراتژی “کاهش ریسک نزولی” بهرهمند شوند. این استراتژی، مشابه همتای خوشبینانه خود، با هدف به حداقل رساندن ریسک در شرایط نزولی طراحی شده است. سودآوری این روش در گرو کاهش قیمت دارایی پایه است.
برای پیادهسازی این استراتژی، معاملهگر ابتدا یک قرارداد اختیار خرید با قیمت اعمال پایینتر را به فروش میرساند و سپس یک قرارداد اختیار خرید دیگر با قیمت اعمال بالاتر را خریداری میکند. نکته حائز اهمیت این است که سررسید هر دو قرارداد باید یکسان باشد.
این استراتژی زمانی به کار میآید که معاملهگر پیشبینی میکند بازار روند نزولی خواهد داشت، اما این پیشبینی با قطعیت همراه نیست. به عنوان مثال، اگر احتمال کاهش قیمت سهام 60 درصد و احتمال افزایش آن 40 درصد باشد، این استراتژی میتواند با محدود کردن سود و زیان، ریسک معامله را کاهش دهد.
مثال استراتژی نامتقارن بدبینانه
فرض کنید سهمی با قیمت فعلی 250 تومان در بازار معامله میشود و شما انتظار کاهش قیمت آن را دارید. برای بهرهبرداری از این پیشبینی، میتوانید از استراتژی ترکیبی اختیار خرید استفاده کنید.
در این استراتژی، شما دو قرارداد اختیار خرید با قیمتهای اعمال و سررسید متفاوت خریداری و به فروش میرسانید. ابتدا، یک قرارداد اختیار خرید با قیمت اعمال 270 تومان و سررسید یک سال بعد را به قیمت 5 تومان میخرید. همزمان، قرارداد اختیار خرید دیگری با قیمت اعمال 260 تومان و همان سررسید را به قیمت 15 تومان به فروش میرسانید.
حال بیایید سود و زیان احتمالی این استراتژی را بررسی کنیم:
- سناریوی اول: افزایش قیمت سهم
اگر در تاریخ سررسید، قیمت سهم از 270 تومان بیشتر شود، هر دو قرارداد اختیار خرید شما بیارزش خواهند شد. در این حالت، شما 10 تومان ضرر میکنید که حاصل تفاضل قیمت خرید و فروش دو قرارداد است (5-15).
- سناریوی دوم: کاهش شدید قیمت سهم
اگر در تاریخ سررسید، قیمت سهم کمتر از 250 تومان باشد، باز هم 10 تومان ضرر خواهید کرد.
- سناریوی سوم: کاهش قیمت سهم در محدوده مشخص
جالبترین بخش این استراتژی زمانی است که قیمت سهم در تاریخ سررسید بین 250 تا 270 تومان باشد. در این حالت، سود شما به میزان اختلاف قیمت اعمال دو قرارداد (10 تومان) محدود میشود.
به طور خلاصه، این استراتژی برای مواقعی مناسب است که شما انتظار کاهش قیمت سهم را دارید، اما نمیخواهید ریسک زیادی را متحمل شوید. با استفاده از این استراتژی، سود و زیان خود را در یک بازه مشخص محدود میکنید.
لازم به ذکر است که این استراتژی درست مخالف استراتژی اختیار خرید با پیشبینی افزایش قیمت سهم است. تنها تفاوت در جهت پیشبینی قیمت سهم میباشد.
3. استراتژی متقارن استرادل (Long Straddle)
در بازارهای مالی پرنوسان، جایی که پیشبینیها حکایت از تغییرات قیمتی شدید دارند، استراتژی استرادل به عنوان یک رویکرد محبوب و کارآمد مطرح میشود. این استراتژی که ماهیت آن “پوشش ریسک در دو جهت” است، با خرید همزمان یک اختیار خرید و یک اختیار فروش با قیمت اعمال و تاریخ سررسید یکسان اجرا میشود.

مثال استراتژی استرادل در بازار اختیار معامله
تصور کنید سهمی با قیمت 140 تومان در بازار معامله میشود و شما انتظار دارید در شش ماه آینده نوسانات قابل توجهی را تجربه کند، اما نمیتوانید جهت این نوسانات را پیشبینی کنید. در این شرایط، میتوانید از یک استراتژی خنثی و در عین حال سودآور بهرهمند شوید.
این استراتژی شامل خرید یک قرارداد اختیار خرید با قیمت اعمال 140 تومان و سررسید شش ماهه با پرداخت 15 تومان و همزمان فروش یک قرارداد اختیار فروش با همان قیمت اعمال و سررسید با دریافت 15 تومان است.
حال بیایید ببینیم در سررسید، بسته به قیمت سهم، چه سود و زیانی نصیبتان خواهد شد:
اگر قیمت سهم کمتر از 140 تومان باشد:
در این حالت، اختیار خرید شما بیارزش میشود و اختیار فروشی که فروختهاید، فعال میشود. به این ترتیب، شما به اندازهی اختلاف قیمت سهم و قیمت اعمال، به علاوهی اختلاف پریمیومها (که در این مثال صفر است)، سود خواهید کرد.
اگر قیمت سهم بیشتر از 140 تومان باشد:
در این حالت، اختیار خرید شما فعال میشود و اختیار فروشی که فروختهاید، بیارزش میشود. در نتیجه، شما به اندازهی اختلاف قیمت سهم و قیمت اعمال، به علاوهی اختلاف پریمیومها (که باز هم در این مثال صفر است)، سود خواهید برد.
اگر قیمت سهم در محدودهی فعلی ثابت بماند:
در این حالت، هر دو قرارداد بیارزش میشوند و سود و زیان شما به اختلاف پریمیومهای دریافتی و پرداختی محدود میشود که در این مثال صفر است.
4. استراتژی استرپ و استریپ (Strip And Strp)
در بازار بورس ایران، وقتی پیشبینی نوسانات شدید قیمت دشوار است و جهت حرکت بازار نامعلوم به نظر میرسد، استراتژیهای «استرپ» و «استریپ» به کمک سرمایهگذاران میآیند. این دو استراتژی، همچون استراتژی «استرادل»، بر مبنای پیشبینی نوسان بنا شدهاند، اما تفاوت آنها در میزان اهمیت و تمرکز بر خرید یا فروش است.
در استراتژی «استریپ»، سرمایهگذار با خرید دو قرارداد اختیار فروش و تنها یک قرارداد اختیار خرید، بر احتمال کاهش قیمت تاکید میکند. در مقابل، استراتژی «استرپ» با خرید دو قرارداد اختیار خرید و یک قرارداد اختیار فروش، نشاندهنده خوشبینی بیشتر سرمایهگذار به افزایش قیمت است.
به بیان دیگر، «استرپ» و «استریپ» نسخههای اصلاحشده استراتژی «استرادل» هستند که با تغییر در تعداد قراردادهای خرید و فروش، امکان انعطافپذیری و تطبیق با دیدگاه سرمایهگذار را فراهم میکنند.
در هر دو استراتژی، قیمت اعمال و سررسید قراردادها یکسان است.
استفاده از این استراتژیها زمانی توصیه میشود که سرمایهگذار انتظار نوسان شدید قیمت را دارد، اما نمیتواند جهت حرکت بازار را با قطعیت پیشبینی کند. با این حال، با توجه به اینکه در «استرپ» وزن بیشتری به افزایش قیمت و در «استریپ» وزن بیشتری به کاهش قیمت داده میشود، انتخاب بین این دو استراتژی به دیدگاه و تحلیل سرمایهگذار از بازار بستگی دارد.
نکته قابل توجه این است که در این استراتژیها، سودآوری نامحدود و ریسک محدود است.
5.استراتژی متقارن استرانگل (Strangle)
استراتژی استرانگل، مانند استراتژی استرادل، برای موقعیتهایی طراحی شده است که سرمایهگذار پیشبینی میکند دارایی مورد نظر نوسانات قیمتی شدیدی را تجربه خواهد کرد، اما نمیتواند جهت این نوسان (صعودی یا نزولی) را با قطعیت پیشبینی کند.
در این روش، سرمایهگذار با خرید همزمان یک قرارداد اختیار خرید و یک قرارداد اختیار فروش با تاریخ سررسید یکسان، اما قیمتهای اعمال متفاوت، خود را برای هر دو سناریوی ممکن آماده میکند.
به عبارت دیگر، این استراتژی زمانی به کار میرود که انتظار میرود قیمت دارایی پایه به طور قابل توجهی تغییر کند، اما جهت این تغییر (افزایش یا کاهش) نامشخص است. این رویکرد به سرمایهگذار امکان میدهد تا در عین محدود کردن ریسک خود، از نوسانات شدید بازار در هر دو جهت سود کسب کند.
با استفاده از این استراتژی، در صورت تحقق پیشبینی نوسان شدید قیمت، سرمایهگذار میتواند سود قابل توجهی به دست آورد، در حالی که در صورت عدم وقوع نوسان، حداکثر ضرر او به مبلغی که برای خرید قراردادهای اختیار معامله پرداخت کرده است، محدود میشود.
6. استراتژی خرید کندری با اختيار خرید(Long Call Condor)
در دنیای معاملات، “کندور خرید” یکی از استراتژیهای جذاب و در عین حال پیچیده است که با بهرهگیری از چهار قرارداد اختیار خرید، سودآوری را در بازهی قیمتی مشخصی به حداکثر میرساند.
در این روش، سرمایهگذار دو قرارداد اختیار خرید با قیمتهای اعمال پایین و بالا خریداری کرده و همزمان دو قرارداد دیگر با قیمتهای اعمال میانی (بین دو قیمت قبلی) را به فروش میرساند. نکتهی کلیدی در این استراتژی، حفظ فاصلهی یکسان بین قیمتهای اعمال این چهار قرارداد است.
این استراتژی زمانی به کار میآید که پیشبینی میشود قیمت سهم در بازهی مشخصی نوسان خواهد کرد. در چنین شرایطی، کندور خرید میتواند سود قابل توجهی را برای سرمایهگذار به ارمغان آورد و در عین حال، ریسک زیان را نیز محدود کند.
به عبارت دیگر، این استراتژی برای افرادی مناسب است که دیدگاه خنثی نسبت به بازار دارند و انتظار جهش یا ریزش شدید قیمت سهم را ندارند.
7. استراتژی فروش کندری با اختيار فروش (Short Put Condor)
در این روش، مشابه رویکرد پیشین، از چهار قرارداد اختیار فروش بهره میگیریم، اما سود و زیان این قراردادها در خلاف جهت حالت قبل خواهد بود.
این استراتژی زمانی سودمند است که پیشبینی میشود قیمت سهم در بازه کنونی ثابت نمانده و نوسانات قابل توجهی را تجربه کند. با استفاده از این روش، زیان در محدوده فعلی قیمت سهم محدود شده و در صورت نوسان، سود معقولی نصیب سرمایهگذار خواهد شد.
سود و زیان:
در این استراتژی، برخلاف حالت قبل، در زمان انعقاد قراردادها مبلغی خالص دریافت میشود که این مبلغ، حداکثر سود ممکن را نشان میدهد.
نکات کلیدی:
- این استراتژی برای موقعیتهایی مناسب است که انتظار نوسان شدید قیمت سهم وجود دارد.
- حداکثر سود در این روش، برابر با مبلغ خالص دریافتی در زمان انعقاد قراردادها است.
- ساختار سود و زیان این استراتژی، معکوس حالت قبلی است.
8. اختیار خرید پوشش یافته (Covered Call)
در بازار های مالی، استراتژیهای متنوعی برای کسب سود وجود دارد. یکی از این استراتژیها که به ویژه در میان سرمایهگذاران تازهکار و حرفهای محبوبیت زیادی دارد، “اختیار خرید پوشش یافته” است. این استراتژی نه تنها هزینهای برای سرمایهگذار ندارد، بلکه میتواند منبع درآمدی نیز برای او باشد.
در این روش، سرمایهگذار با خرید سهام و فروش همزمان اختیار خرید آن سهام در وضعیت “در زیان”، سعی میکند از نوسانات محدود بازار به نفع خود استفاده کند. در واقع، سرمایهگذار با پیشبینی بازار راکد و بدون رشد قیمتی شدید، به دنبال کسب سود از محل دریافت حق بیمه اختیار خرید است.
این استراتژی برای افرادی که به دنبال کسب سود مستمر و کمریسک در بازارهای با نوسان کم هستند، بسیار مناسب است.
مثال از استراتژی اختیار خرید پوشش یافته
تصور کنید سهمی در پرتفوی شما با قیمت 900 تومان معامله میشود، اما پیشبینی شما حاکی از کاهش قیمت آن است. در این شرایط، میتوانید با فروش یک قرارداد اختیار خرید با قیمت اعمال 900 تومان و سررسید سه ماه آینده، به مبلغ 100 تومان، از ریسک کاهش قیمت سهم بکاهید.
اما سود و زیان این قرارداد چگونه محاسبه میشود؟
اگر در زمان سررسید، قیمت سهم از 900 تومان فراتر رود، خریدار اختیار خرید، قرارداد را اعمال کرده و سهام را از شما خریداری میکند. در این حالت، سودی که از افزایش قیمت سهم به دست میآورید، با زیان ناشی از فروش اختیار خرید خنثی میشود و در نهایت، سود شما معادل با مبلغ 100 تومان دریافتی بابت فروش اختیار خرید (پریمیوم) خواهد بود.
اما اگر قیمت سهم کاهش یابد و در تاریخ سررسید کمتر از 900 تومان باشد، اختیار خرید اعمال نشده و شما سهام را حفظ خواهید کرد. در این صورت، پریمیوم 100 تومانی که در ابتدا دریافت کردهاید، به عنوان یک جبران خسارت، از زیان ناشی از کاهش قیمت سهم کاسته میشود.
بنابراین، این استراتژی در شرایطی مناسب است که انتظار افزایش قیمت سهم را ندارید و با فروش اختیار خرید، قصد دارید زیان احتمالی ناشی از کاهش قیمت سهم را با پریمیوم دریافتی جبران کنید. به عبارت دیگر، این روش به شما کمک میکند تا در شرایط نزولی بازار، ریسک سرمایهگذاری خود را کاهش دهید.
9. استراتژی نامتقارن فروش پروانهای (Short Call Butterfly)
در بازارهای سرمایه، راهبردی وجود دارد که برای بهرهبرداری از نوسانات قیمت در یک بازه مشخص، مورد استفاده قرار میگیرد. این راهبرد، با ترکیبی از خرید و فروش اختیار معامله، شکل میگیرد.
به این صورت که ابتدا یک اختیار خرید “در سود” به فروش میرسد. سپس، دو اختیار خرید “بیتفاوت” خریداری شده و در نهایت، یک اختیار خرید “در زیان” به فروش میرسد.
این راهبرد، زمانی بیشترین کارایی را دارد که قیمت دارایی پایه، در بازه زمانی تا سررسید، نوسانات قابل توجهی را تجربه کند. در چنین شرایطی، این استراتژی، ضمن کنترل ریسک و زیان، امکان کسب سود از نوسانات را فراهم میآورد.
10. استراتژی نامتقارن خرید پروانهای با اختیار فروش (Long Put Butterfly)
در باز آپشن، “استراتژی پروانهای” به عنوان یک رویکرد خنثی شناخته میشود که هدف آن کسب سود از نوسانات محدود قیمت دارایی پایه است. این استراتژی در واقع ترکیبی هوشمندانه از دو استراتژی “گاو نر” و “خرس” (Bull & Bear Call Spread) است که با بهرهگیری از نقاط قوت هر دو، به معاملهگر امکان میدهد تا در شرایطی که بازار روند مشخصی ندارد، سود کسب کند.
برای پیادهسازی این استراتژی، معاملهگر یک اختیار خرید “در سود”، دو اختیار خرید “بیتفاوت” و یک اختیار خرید “در زیان” را با سررسید یکسان خریداری میکند. این ترکیب منجر به ایجاد یک ساختار پروانهای شکل در نمودار سود و زیان میشود که نشاندهنده پتانسیل سود محدود و ریسک کنترلشده است.
نکته کلیدی در استفاده از این استراتژی، پیشبینی ثبات نسبی قیمت دارایی پایه در بازه زمانی مشخص است. در این شرایط، معاملهگر میتواند از اختلاف قیمت بین اختیارهای خریداری شده سود کسب کند. حتی اگر قیمت در سررسید با نوسانات شدید روبرو شود، سود و زیان معاملهگر در محدوده مشخصی کنترل خواهد شد.
دیدگاهتان را بنویسید