آشنایی با مجامع بورسی و انواع آن
مجامع بورسی، به عنوان گردهمایی رسمی سهامداران و هیئت مدیره شرکت‌های سهامی عام، نقشی محوری در شفافیت و پاسخگویی بنگاه‌های اقتصادی ایفا می‌کنند. این مجامع، بستری را فراهم می‌آورند تا سهامداران، صرف نظر از میزان سرمایه‌گذاری خود، در جریان امور جاری و برنامه‌های آتی شرکت قرار گرفته و در تصمیم‌گیری‌های کلیدی مشارکت نمایند.
در این راستا، “آکادمی آرمان تدبیر” با انتشار مقاله‌ای جامع، به تبیین ماهیت و اهداف مجامع بورسی می‌پردازد. این مقاله، ضمن بررسی انواع مجامع و تأثیر آنها بر ارزش سهام، به ارائه تقویم مجامع شرکت‌های بورسی در سال 1403 نیز مبادرت ورزیده است. مطالعه این مقاله، می‌تواند راهنمای ارزشمندی برای سهامداران در جهت اعمال حقوق مالکانه و مشارکت فعال در تصمیم‌گیری‌های شرکت‌ها باشد.
انواع مجامع بورسی
قانون تجارت، به منظور اداره امور شرکت‌های سهامی، تشکیل مجامع مختلف را پیش‌بینی نموده است. این مجامع، که به عنوان رکن تصمیم‌گیری در شرکت‌ها عمل می‌کنند، به چهار دسته کلی تقسیم می‌شوند:
مجمع عمومی موسس: این مجمع، در ابتدای تاسیس شرکت و به منظور تصویب اساسنامه، انتخاب اولین مدیران و بازرسان و سایر امور اولیه تشکیل می‌گردد.
مجمع عمومی عادی سالیانه: این مجمع، به صورت سالانه و با هدف بررسی عملکرد هیئت مدیره، تصویب صورت‌های مالی و تعیین سود سهام برگزار می‌شود.
مجمع عمومی فوق‌العاده: در شرایط خاص و به منظور تصمیم‌گیری در موارد مهمی مانند افزایش یا کاهش سرمایه، تغییر اساسنامه و انحلال شرکت، مجمع عمومی فوق‌العاده تشکیل می‌گردد.
مجمع عمومی عادی به طور فوق‌العاده: این مجمع، در مواردی که نیاز به تصمیم‌گیری فوری در اموری که در صلاحیت مجمع عمومی عادی سالیانه است، اما امکان انتظار تا زمان برگزاری مجمع سالیانه وجود ندارد، تشکیل می‌شود.
در ادامه، به تفصیل به بررسی هر یک از این مجامع و وظایف آنها خواهیم پرداخت.
1.مجمع عمومی فوق‌العاده
در تجارت، شرکت‌ها گاه با شرایطی مواجه می‌شوند که نیازمند اتخاذ تصمیمات مهم و فوری است. در چنین مواقعی، برگزاری مجمع عمومی عادی که به طور معمول در فواصل زمانی مشخص برگزار می‌شود، ممکن است پاسخگوی نیازهای شرکت نباشد. به همین دلیل، قانون تجارت، ابزار قدرتمندی به نام “مجمع عمومی فوق‌العاده” را در اختیار شرکت‌ها قرار داده است.
مجمع عمومی فوق‌العاده، جلسه‌ای است که با هدف رسیدگی به موضوعات استراتژیک و حیاتی شرکت، خارج از روال عادی مجامع عمومی، برگزار می‌شود. این مجمع به درخواست هیئت مدیره و با رعایت تشریفات قانونی تشکیل می‌شود و اختیارات ویژه‌ای در تصمیم‌گیری درباره مسائل اساسی شرکت دارد.
از جمله مواردی که در صلاحیت مجمع عمومی فوق‌العاده قرار دارد، می‌توان به تغییر نام یا محل شرکت، افزایش یا کاهش سرمایه، اصلاح اساسنامه، تغییر در ترکیب هیئت مدیره، انحلال شرکت و صدور اوراق مشارکت اشاره کرد. تصمیمات اتخاذ شده در این مجمع، نقش بسزایی در تعیین مسیر آینده شرکت و تحقق اهداف آن ایفا می‌کند.
لازم به ذکر است که رعایت حد نصاب قانونی برای تشکیل و اعتبار تصمیمات مجمع عمومی فوق‌العاده الزامی است. بر اساس قانون، حضور حداقل دو سوم سهامداران دارای حق رأی یا نمایندگان آنها برای رسمیت یافتن این مجمع ضروری است.
بدیهی است که آگاهی سهامداران و سرمایه‌گذاران از نقش و اهمیت مجمع عمومی فوق‌العاده در حفظ و ارتقای ارزش سرمایه گذاری‌های آنها بسیار موثر خواهد بود.
2.مجمع عمومی عادی به طور فوق العاده
در کنار مجمع عمومی عادی سالیانه که به منظور بررسی عملکرد سالانه شرکت و اتخاذ تصمیمات مرتبط در بازه زمانی مشخصی برگزار می‌گردد، نوع دیگری از مجمع عمومی تحت عنوان “مجمع عمومی عادی به طور فوق‌العاده” نیز وجود دارد. این مجمع در مواردی که اتخاذ تصمیمات فوری در حیطه اختیارات مجمع عمومی عادی، اما خارج از زمانبندی معمول آن ضروری باشد، تشکیل می‌گردد.
به عبارت دیگر، هرگاه شرایطی ایجاب کند که مسائلی نظیر انتخاب هیئت مدیره یا سایر امور مربوط به مجمع عمومی عادی، پیش از موعد مقرر و خارج از چهارچوب زمانی مجمع سالیانه مطرح و تصمیم‌گیری شوند، مجمع عمومی عادی به طور فوق‌العاده تشکیل خواهد شد.
لازم به ذکر است که تشکیل این مجمع نیز مشروط به رعایت اصول و مقررات خاصی است. به عنوان مثال، برای رسمیت یافتن مجمع در نوبت اول، حضور بیش از نیمی از سهامداران دارای حق رای الزامی است. در صورت عدم حصول حد نصاب در دعوت اول، مجمع با حضور هر تعداد از سهامداران در دعوت دوم رسمیت خواهد یافت. همچنین، تصمیمات این مجمع با اکثریت آرای حاضرین (نصف به علاوه یک) معتبر شناخته می‌شود.
3.مجمع عمومی موسس چیست؟
تاسیس و شروع فعالیت هر شرکت مستلزم طی مراحل قانونی و برگزاری مجامع مربوطه می‌باشد. در ابتدا، شرکت پس از ثبت قانونی و عرضه سهام به عموم، اقدام به برگزاری مجمع عمومی موسس می‌نماید. این مجمع با حضور بنیانگذاران و سهامداران اولیه شرکت تشکیل شده و وظایف مهمی را بر عهده دارد.
از جمله وظایف حائز اهمیت این مجمع می‌توان به انتخاب اولین هیئت مدیره و بازرسان شرکت، تصویب اساسنامه و بررسی گزارش‌های ارائه شده توسط مدیران و موسسان اشاره نمود.
لازم به ذکر است که برگزاری مجمع عمومی موسس منوط به حضور حداقل ۵۰ درصد از سهامداران و صاحبان سرمایه می‌باشد. در صورت عدم حصول حد نصاب، جلسه دوم با حضور حداقل یک سوم از سهامداران تشکیل خواهد شد. چنانچه این جلسه نیز به حد نصاب نرسد، جلسه سوم به عنوان آخرین فرصت برای تشکیل مجمع عمومی موسس در نظر گرفته می‌شود. عدم تشکیل مجمع در هر سه نوبت منجر به ابطال تاسیس شرکت خواهد شد.
4.مجمع عمومی عادی سالیانه چیست؟
در میان انواع مجامع بورسی، “مجمع عمومی عادی سالیانه” از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. این گردهمایی که سالی یک بار با حضور سهامداران و مدیران ارشد شرکت برگزار می‌شود، نقشی محوری در تعیین مسیر آینده شرکت ایفا می‌کند. یکی از مهمترین تصمیمات اتخاذ شده در این مجمع، چگونگی تخصیص سود نقدی است که توجه بسیاری از سرمایه‌گذاران را به خود جلب می‌کند.
علاوه بر این، مجمع عمومی عادی سالیانه وظایف دیگری نیز بر عهده دارد. از جمله این وظایف می‌توان به انتخاب اعضای هیئت مدیره و بازرسان برای سال مالی آتی، تصویب صورت‌های مالی، و تعیین روزنامه کثیرالانتشار جهت درج آگهی‌های شرکت اشاره کرد.
قانون تجارت، شرکت‌ها را موظف به برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه در پایان سال مالی خود کرده است. با این حال، به شرکت‌ها مهلت قانونی حداکثر چهار ماهه برای برگزاری این مجمع اعطا شده است. از آنجا که سال مالی بسیاری از شرکت‌های بورسی منتهی به اسفند ماه است، عموماً ماه‌های اردیبهشت، خرداد و تیر، زمان برگزاری مجامع عمومی عادی سالیانه این شرکت‌ها می‌باشد. به همین دلیل، این سه ماه به “فصل مجامع شرکت‌های بورسی” شهرت یافته است.
شرکت در مجمع عمومی عادی سالیانه و بهره‌مندی از سود سهام، مستلزم سهامدار بودن در زمان برگزاری مجمع است. لازم به ذکر است که توزیع سود نقدی در تمام مجامع صورت نمی‌گیرد و گاهی شرکت‌ها به منظور تامین مالی طرح‌های توسعه‌ای و سرمایه‌گذاری‌های آتی، از تقسیم سود خودداری می‌کنند. همچنین، تصمیم شرکت در خصوص تقسیم سود می‌تواند بر روند قیمت سهام در بازار بورس تأثیرگذار باشد.
اطلاع از زمان و مکان برگزاری مجامع بورسی
بر اساس الزامات قانونی، شرکت‌های پذیرفته‌شده در بازار بورس اوراق بهادار موظف‌اند جزئیات مربوط به برگزاری مجامع عمومی خود را به نحو مقتضی به سهامداران اطلاع‌رسانی نمایند. این اطلاع‌رسانی شامل تاریخ، زمان و مکان دقیق برگزاری مجمع می‌باشد.
به منظور حصول اطمینان از آگاهی سهامداران، شرکت‌ها ملزم به انتشار آگهی دعوت به مجمع در روزنامه رسمی کشور و سایر روزنامه‌های کثیرالانتشار می‌باشند. علاوه بر این، انتشار این آگهی در سامانه جامع اطلاع‌رسانی ناشران (کدال) و وب‌سایت رسمی شرکت نیز ضروری است.
قانوناً شرکت‌ها می‌بایست حداقل چهل روز پیش از تاریخ برگزاری مجمع، آگهی مربوطه را در روزنامه‌ها و حداقل ده روز پیش از مجمع در سامانه کدال و وب‌سایت خود منتشر نمایند.
شایان ذکر است که در آگهی دعوت به مجمع، اطلاعات ضروری از جمله دستور جلسه، نحوه دریافت برگه حضور در جلسه و سایر موارد مرتبط با برگزاری مجمع درج می‌گردد.
عدم رعایت الزامات قانونی در خصوص انتشار آگهی دعوت به مجمع، حق پیگیری قانونی را برای سهامداران محفوظ می‌دارد.
سهامداران محترم می‌توانند جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص مجامع آتی شرکت‌ها، با واحد روابط عمومی شرکت مربوطه تماس حاصل نموده و یا به وب‌سایت‌های معتبر بورسی مراجعه نمایند.
[آشنایی با مهمترین سایت های بورسی]
1. چگونه سود مجمع را دریافت کنیم؟
در گذشته، فرآیند دریافت سود سهام مستلزم مراجعه حضوری سهامداران به بانک‌های تعیین‌شده از سوی شرکت‌ها بود. اما امروزه، با بهره‌گیری از سامانه جامع اطلاعات مشتریان (سجام)، این فرآیند به طور کامل الکترونیکی شده و سود سهام به صورت خودکار به حساب بانکی سهامداران واریز می‌شود.
بدین ترتیب، سهامداران محترم می‌توانند با مراجعه به آگهی زمانبندی پرداخت سود، از جزئیات مربوط به تاریخ واریز سود سهام خود مطلع شوند. این آگهی حاوی اطلاعات کاملی در خصوص فرآیند پرداخت سود سهام است و ابهامات احتمالی سهامداران را برطرف می‌سازد.
2. سود نقدی تصویب‌شده در مجمع چه زمانی پرداخت می‌شود؟
شرکت‌های سهامی، پس از برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه و تصویب تقسیم سود، موظف به پرداخت سود نقدی به سهامداران خود می‌باشند.
قانون تجارت، مهلت هشت ماهه را برای توزیع سود نقدی میان سهامداران تعیین نموده است. با این وجود، اکثر شرکت‌ها سود سهام مصوب را در بازه زمانی دو الی سه ماه پس از برگزاری مجمع عمومی پرداخت می‌نمایند.
سهامداران محترم می‌توانند جهت اطلاع از زمانبندی دقیق پرداخت سود سهام، به وب‌سایت کدال مراجعه فرمایند. در این وب‌سایت، اطلاعیه‌های رسمی شرکت‌ها در خصوص جزئیات پرداخت سود، قابل دسترسی می‌باشد.
3. آیا نماد شرکت در بورس زمان برگزاری مجمع متوقف می‌شود؟
به اطلاع سهامداران محترم می‌رساند، طبق روال معمول بازار بورس، دو روز کاری پیش از برگزاری مجامع عمومی شرکت‌های بورسی، نماد معاملاتی آن شرکت به طور موقت متوقف می‌گردد. این توقف به منظور فراهم آوردن شرایط مناسب برای برگزاری مجمع و جلوگیری از هرگونه اختلال در روند آن صورت می‌پذیرد.
لذا، خواهشمند است سرمایه‌گذارانی که قصد حضور و مشارکت در مجمع عمومی شرکتی را دارند، توجه داشته باشند که مالکیت سهام شرکت مذکور تا زمان برگزاری مجمع در پرتفوی ایشان الزامی است. در غیر این صورت، امکان حضور در مجمع و اعمال حق رأی برای ایشان میسر نخواهد بود.
