فعالان بازار سرمایه در بورس اوراق بهادار تهران، برای ارزیابی و پیش‌بینی روند بازار و اتخاذ تصمیمات معاملاتی خود، از شاخص‌های متنوعی بهره می‌برند. گرچه شاخص کل، شناخته‌شده‌ترین این شاخص‌هاست، اما شاخص‌های دیگری نیز وجود دارند که کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند. یکی از این شاخص‌های کلیدی، شاخص سهام آزاد شناور (TEFIX) است که در این نوشتار به بررسی آن خواهیم پرداخت.

برای درک بهتر این شاخص، ابتدا باید مفهوم سهام آزاد شناور را بدانیم. به همین دلیل، در ابتدا به تعریف سهام آزاد شناور می‌پردازیم و سپس شاخص مرتبط با آن را معرفی می‌کنیم. همچنین، ویژگی‌های این نوع سهام و فرمول محاسبه‌ی شاخص مربوطه را نیز شرح خواهیم داد.

شاخص سهام آزاد شناور (TEFIX) یعنی چه؟

سهام آزاد شناور (Free Float) چیست؟

پیش از آنکه به سراغ مفهوم “شاخص سهام شناور آزاد” برویم، لازم است تا با مفهوم “سهام شناور آزاد” آشنا شویم. این مفهوم، کلیدی برای درک پویایی بازار سرمایه است.

سهام شناور آزاد چیست؟

سهام یک شرکت بورسی را می‌توان به دو دسته کلی تقسیم کرد:

1. سهام در اختیار سهامداران راهبردی: این بخش از سهام، متعلق به سهامداران عمده و تأثیرگذار شرکت است؛ افرادی مانند مدیران ارشد، بنیان‌گذاران و سرمایه‌گذاران کلیدی. این گروه، سهام خود را به‌عنوان ابزاری برای حفظ مالکیت و اعمال نفوذ در تصمیم‌گیری‌های کلان شرکت می‌دانند و معمولاً تمایلی به فروش آن در کوتاه‌مدت ندارند.

2. سهام شناور آزاد: این بخش، در اختیار سرمایه‌گذاران خرد و فعالان بازار قرار دارد. دارندگان این سهام، با هدف کسب سود از نوسانات قیمت، اقدام به خرید و فروش می‌کنند و تمرکز آن‌ها بر سودآوری کوتاه‌مدت است، نه مالکیت بلندمدت شرکت.

به بیان ساده، سهام شناور آزاد، آن بخش از سهام یک شرکت است که به‌طور بالقوه در دسترس عموم برای معامله قرار دارد و دارندگان آن، آماده‌ی عرضه و فروش سهام خود در بازار هستند.

نمایش سهام شناور آزاد:

سهام شناور آزاد هر شرکت، به‌صورت درصدی از کل سهام آن شرکت بیان می‌شود. به‌عنوان مثال، اگر سهام شناور آزاد شرکت “الف” 20 درصد باشد، به این معنی است که از کل سهام شرکت، تنها 20 درصد آن به‌طور بالقوه در بازار قابل معامله است و 80 درصد دیگر، در اختیار سهامداران راهبردی است و در معاملات روزمره بازار، عرضه نمی‌شود.

مثالی برای درک بهتر:

فرض کنید شرکت “ب” 100 میلیون سهم داشته باشد. اگر سهام شناور آزاد این شرکت 40% باشد، یعنی 40 میلیون سهم قابلیت خرید و فروش دارد دارد و 60میلیون در دست سهامداران راهبردی است.